藏经洞出土敦煌古藏文《金光明最胜王经》缀合研究

张延清 杨本加

（①四川大学中国藏学研究所 四川成都 610065②西北民族大学铸牢中华民族共同体意识研究院 甘肃兰州 730030）

一、藏经洞出土古藏文《金光明最胜王经》版本概况

《金光明经》是印度大乘佛教的重要经典，经中称此经为“诸经之王”。此经以护国、护世为主旨，力推人王在此经流布中的重要作用，也承诺四天王等天龙八部会全力佑护人王治世，保天下太平，大地沃壤，风调雨顺，人民安居乐业。经中宣扬持颂本经能够带来神奇的护国利民功德，被视为护国之经。在尼泊尔，此经自古以来被视为九部大经之一，并发现了此经的原始梵本。在日本，此经自七世纪开始就被列为“镇护国家三经”之一。[1]《金光明经》有如此神力，在丝绸之路上广为传播，成为中古时期丝绸之路上流传最广的五部佛经之一。从藏经洞出土汉文《金光明经》，现行刊本有三种，即北凉昙无谶译《金光明经》，分四卷、十八品；隋释宝贵合诸家译本缀成《合部金光明经》，分八卷、二十四品；唐义净译《金光明最胜王经》分十卷、三十一品。这三译中义净本属最为完备、在丝绸之路流传最广者。吐蕃经营丝绸之路期间，《金光明最胜王经》受到以墀松德赞赞普为代表的统治阶层的大力推崇，此经不仅从梵文译为藏文，而且将义净译本和昙无谶译本译为藏文，一时间汉、藏两文的《大乘金光明最胜王经》成为丝绸之路上广泛传抄的佛经抄本。

德格《甘珠尔》收录有《金光明最胜王经》三部，分别是法成所译《金光明最胜王经》、智军等人所译《金光明妙法最胜诸经王》全译本以及《金光明妙法最胜诸经王》简缩本。这三个版本在藏经洞出土古藏文佛经文献中均有抄本。

法成译本是根据唐高僧义净于公元703年所译《金光明最胜王经》所译，收在德格版《甘珠尔》，这部经卷在大藏经永乐版、理塘版、北京版、那塘版、卓尼版、库仑版、拉萨雪版中均有收录，其卷首标题（图1）为：

图1 德格《甘珠尔》所收法成所译《金光明最胜诸王经》首叶图片

༄༅༅།། རྒྱ ་ཡཡི་སྐ ད་དུ ། ཏཱ ་ཤཡིན་ཀྱ ཡིན་ཀྭ ང་མྱ འུ ་ཙའཡི་ཤཡིན་ཝང་ཀྱ ཡིན། བབོད་སྐ ད་དུ ། འཕགས་པ་གསསྒྲེར་འབོད་དམ་པ་མཆབོག་ཏུ ་རྣ མ་པར་རྒྱ ལ་བའཡི་མདབོ་སྡེ སྒྲེའཡི་རྒྱ ལ་པབོ་ཐསྒྲེག་པ་ཆསྒྲེན་པབོའཡི་མདབོ།[2]

译文：汉语曰：大乘金光明最胜王经；藏语曰：大乘金光明最胜王经。

文中用藏语音写了汉语“大乘金光明最胜王经（ཏཱ ་ཤཡིན་ཀྱ ཡིན་ཀྭ ང་མྱ འུ ་ཙའཡི་ཤཡིན་ཝང་ཀྱ ཡིན）”，卷尾有译经题记（图 2）：

图2 德格《甘珠尔》所收法成所译《金光明最胜诸王经》译经题记

འཕ ག ས་པ་གསསྒྲེར་འབོད་ད མ ་ པ་མཆབོག ་ཏུ ་རྣ མ་ པར་རྒྱ ལ་བ ་ མདབོ་སྡེ སྒྲེའཡི་རྒྱ ལ་ པབོ་ཞསྒྲེས་བྱ ་བ་ཐསྒྲེག་པ་ཆསྒྲེན ་ པབོའཡི་མ དབོ་རྫོ བོག ས ་སབོ།།།། ཞུ ་ཆསྒྲེན ་གྱི ཡི་མཁ ན ་པབོ་ ད ང་ ལབོཙྪ ་ བ་ བ ཅབོམ ་ ལྡ ན ་ འ ད ས ་ཀྱ ཡི་ རཡིང ་ལུ ག ས ་པ ་བནྡེ ནྡེསྒྲེ་ཆབོས་གྲུ བ་ཀྱ ཡིས་རྒྱ འཡི་དཔསྒྲེ་ལས་བསྒྱུ ར་ཅཡིང་ཞུ ས་ཏསྒྲེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ །།།།[3]

译文：

圣大乘金光明最胜王经终了，大校阅师、主持译师，三学法律、沙弥法成依汉典翻译、校定。

《金光明妙法最胜诸经王》智军全译本，收在德格版大藏经“རྒྱུ ད་འབུ མ”部，“པ”函，这部经卷在大藏经永乐版、理塘版、北京版、那塘版、卓尼版、库仑版、拉萨雪版中均有收录，是由大译师智军（ཡསྒྲེ་ཤསྒྲེས་སྡེསྒྲེ）等人根据梵文原本所译，其卷尾译经题记（图3）为：

图3 德格《甘珠尔》所收《金光明妙法最胜诸经王》智军全译本译经题记

པཎྜི ཎྜིཡི་ཏ ་ ཛཛི་ན་ མཡི་དྲ ་དང་ ། ཤཱི ཡི་ ལསྒྲེནྡྲ ནྡྲ་བབོ་དྷི ཡི་ ད ང ་། ཞུ ་ཆསྒྲེན་གྱི ཡི་ ལབོཙྪ ་བ ་བ ནྡེ ནྡེསྒྲེ་ཡསྒྲེ་ཤསྒྲེས ་ སྡེ སྒྲེས་བ སྒྱུ ར ་ཅཡིང་ཞུ ས་ཏསྒྲེ་སྐ ད་གསར་ཆད་ཀྱ ཡིས་གཏན་ལ་ཕབ་པ༑།།།[4]

译文：

班智达孜那弥扎、释陵扎菩提、大校阅师沙弥智军翻译、校对，并依新厘定文字审定。

德格《甘珠尔》所收《金光明妙法最胜诸经王》简缩本是在全译本基础上删减、改编而来，但缺少译经题记，藏经洞出土古藏文佛经抄本《金光明妙法最胜诸经王》弥补了这一缺失。英藏IOL.Tib.J.VOL.44（图4）计有79叶，是一个完整的卷子，这份卷子计21品，除个别段落外，几乎与德格简缩版完全一致，是德格《甘珠尔》所收《金光明妙法最胜诸经王》简缩本敦煌抄本。更为珍贵的是，这份卷子的末尾有译经题记（图5），录文及翻译如下：

图4 英藏IOL.Tib.J.VOL.44《金光明最胜王经》卷首截图（采自《英国国家图书馆藏敦煌西域藏文文献》第九册，第155页）

图5 英藏IOL.Tib.J.VOL.44《金光明最胜王经》卷尾截图（采自《英国国家图书馆藏敦煌西域藏文文献》第九册，第233页）

༄། ། རྒྱ ་གར་གྱི ྀ་མཁན་པབོ་འཛཛྀ་ན་མྱ ྀ་ཏྲ ་དང་། ད་ན་ཤྀ་ལ་དང་། ཞུ ་ཆསྒྲེན་གྱི ྀ་ལབོ་ཙ་པ་བན་དསྒྲེ་ཡསྒྲེ་ཤསྒྲེས་སྡེ སྒྲེས་བསྒྱུ ར་ཏསྒྲེ་སྐ ད་གསར ་ཆད་ཀྱ ྀས་ཀྱ ང་འབབས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ།།

译文：

天竺勘布孜那密扎、达那什喇、大校阅师沙弥智军翻译，并依新厘定文字审定。

德格简缩版《金光明妙法最胜诸经王》，尽管根据内容基本可以断定为智军全译本的简缩版，但缺乏译经题记作支撑，英藏敦煌版IOL.Tib.J.VOL.44抄经题记的发现，弥补了这一缺憾，证明德格版、永乐版、理塘版、北京版、那塘版、卓尼版、库仑版、拉萨雪版等版本中只有二十一品的《金光明妙法最胜诸经王》就是由智军等译师根据新厘定的藏文翻译审定的，差别只是智军全译本中的孜那密扎(ཛཛི་ན་མཡི་ཏྲ )、释 陵 扎 菩 提(ཤཱི ཡི་ ལསྒྲེནྡྲ ནྡྲ་ བབོ་དྷི ཡི)、智 军(བན ་དསྒྲེ་ཡསྒྲེ་ ཤསྒྲེས ་ སྡེ སྒྲེ)三 人 组 合 变成了简缩本中的孜那密扎(ཛཛི་ན་མཡི་ཏྲ )、达那什喇（དྰ ཤྰི་ན་ཤྰི ཤྰིཡི་ལ）和智军(བན་དསྒྲེ་ཡསྒྲེ་ཤསྒྲེས་སྡེ སྒྲེ)三人组合 ；三人组中只调换了一位译师，新组合对全译本作了细微调整，整体文句并未改动，这就是全译本与简缩本的差别之一。

二、英藏IOL.Tib.J.VOL.31《金光明妙法最胜诸经王》

缺失经叶缀合

（一）英藏IOL.Tib.J.VOL.31与IOL.Tib.J.VOL.44为同一版本

英藏IOL.Tib.J.VOL.31与英藏IOL.Tib.J.VOL.44同为《金光明妙法最胜经王》德格智军简缩本的抄本，黄麻纸，梵夹装，100叶；中间单孔；双面抄写，页书经文 5 行；首尾缺；原叶码：ངབཞཡི་ནས་རྩ ་བདུ ན——第4函第4-107叶①英藏版本叶面排序有如下错位：第61叶被排在了63叶后；第64、65两叶又排在66叶后面；94叶排在93叶后面，经笔者仔细核对，依次排序后内容可以衔接，应该是后期编目失误导致。，除开头的1-3叶外，中间第42、43、58、75计4叶缺失。卷子在背面左侧乌丝栏外标叶。首叶第4叶左侧边沿有残损，但叶码部分可辨：（ང）བཞཡི——（第4函）第4叶，正面前3行经文（图6）：

图6 英藏IOL.Tib.J.VOL.31《金光明最胜王经》第4叶正面图片（采自《英国国家图书馆藏敦煌西域藏文文献》第六册，第227页上栏）

1.༄ ། ། ཅད་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ རད། སསྒྲེམས་ཅན་དམུ ས་ལབོང་དག་ནཡི་མྱ ཡིག་གཡིས་གཟུ གས་རྣ མས་མཐབོང་།། སསྒྲེམས་ཅན་འབོན་པ་དག་ནཡི་རྣ ་བས་སྒྲ ་རྣ མས་ཐབོས། ། སསྒྲེམས་ཅན་སྨྱོ བོས་པ་དག་ནཡི་དྲ ན་པ་སབོ་སབོར་རྙེ སྒྲེད །། སསྒྲེམས་ཅན་སསྒྲེམས་གཡསྒྲེངས་

2. བ་དག་ནཡི་སསྒྲེམས་མྱ ཡི་གཡསྒྲེངས་པར་གྱུ རད།། སསྒྲེམས་ཅན་སྒྲ སྒྲེན་པབོ་དག་ནྀ་གབོས་བགབོས་པར་གྱུ ར། ། སསྒྲེམས་ཅན་བཀྲེ སྒྲེས་པ་དག་ནྀ་ལྟོ བོ་འདྲ ངས་པར་གྱུ ར། སསྒྲེམས་ཅན་སྐ བོམ་པ་དག་ནཡི་སྐ བོམ་བ་དང་བྲ ལ་བར་གྱུ རད། ། སསྒྲེམས་ཅན་ནད་ཀྱ ཡིས་

3.བཏབ་པ་དག་ནཡི་ནད་དང་བྲ ལ་བར་གྱུ རད།། ལུ ས་ཀྱ ཡི་དབང་པབོ་ཉམས་པ་དག་ནཡི་དབང་པབོ་རྣ མས་ཚང་ བར་ གྱུ རད་ཏསྒྲེ། འ ཇྀག ་ རྟ སྒྲེན ་དུ ་ངབོ་མཚར་ རྨེ ད་ དུ ་ བྱུ ང་བ འྀ་ཆབོས་རྣ མས ་རྒྱ ་ཆསྒྲེར་བྱུ ང་བར་གྱུ ར་ཏབོ།། ་་་ ་་་[5]

译文：

（若身不具，）皆蒙具足，盲者能視，聾者得聞，瘂者能言，愚者得智，若心亂者得本心，若無衣者得衣服，被惡賤者人所敬，有垢穢者身清潔，於此世間所有利益，未曾有事，悉皆顯現。[6]

这是德格版智军简缩本第二品“如来寿量品”内容，相同的内容在英藏IOL.Tib.J.VOL.44中排在第3叶：

正面：

5. ཅད་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ རད། སསྒྲེམས་ཅ ན་དམུ ས་ལབོང་དག ་ ནྀ་ མྱ ཡིག་གྀས་གཟུ གས་རྣ མས་མཐབོང་། སསྒྲེམས་ཅན་འབོན་པ་དག་ནྀ་རྣ ་བས་སྒྲ ་རྣ མས་ཐབོས། སསྒྲེམས་ཅན་སྨྱོ བོས་པ་དག་ནྀ་དྲ ན་པ་སབོ་སབོར་རྙེ སྒྲེད། སསྒྲེམས་ ཅན་ སསྒྲེམས་ ག ཡསྒྲེངས ་ པ་དག་ ནྀ་ སསྒྲེམས ་ མྱ ྀ་གཡསྒྲེངས་པ ར་གྱུ ར ད །། སསྒྲེམས་ཅན་སྒྲ སྒྲེན ་ མབོ་རྣ མས་ནྀ་གབོས་བཤཡིས་

背面：

1.པར་གྱུ ར། ། སསྒྲེམས་ཅན་བཀྲེ སྒྲེས་པ་དག་ནྀ་ལྟོ བོ་འདྲ ངས་པར་གྱུ ར། སསྒྲེམས་ཅན་སྐ བོམ་པ་དག་ནྀ་སྐ བོམ་བ་དང་ཕྲེ ད་བར་གྱུ རད། ། སསྒྲེམས་ཅན་ནད་ཀྱ ཡིས་བཏབ་པ་དག་ནྀ་ནད་དང་བྲ ལ་བར་གྱུ རད།།ལུ ས་ཀྱ ྀ་དབང་པབོ་ཉམས་པ་དག་ནྀ་དབང་པབོ་རྣ མས་ཚང་བར་གྱུ རད་ཏསྒྲེ། འཇྀག་རྟ སྒྲེན་དུ ་ངབོ་མཚར་རྨེ ད་དུ ་བྱུ ང་བའྀ་

2.ཆབོས་རྣ མས་རྒྱ ་ཆསྒྲེར་བྱུ ང་བར་གྱུ ར་ཏབོ།། ་་་ ་་་[7]

同样的内容智军简缩本德格版作：

སསྒྲེམས་ཅན་དབང་པབོ་མ་ཚང་བ་རྣ མས་ནཡི་དབང་པབོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ ར། སསྒྲེམས་ཅན་དམུ ས་ལབོང་ད ག་ནཡི་མཡིག་གཡིས་གཟུ གས་རྣ མས་མཐབོང་། སསྒྲེམ ས་ཅན་འབོན་པ་ དག་ནཡི་རྣ ་བས་ སྒྲ ་རྣ མས་ཐབོས ། སསྒྲེམ ས ་ ཅ ན ་ སྨྱོ བོས ་ པ ་ ད ག ་ ནཡི་ དྲ ན་ པ ་ སབོ་ སབོར་ རྙེ སྒྲེད ། སསྒྲེམ ས ་ཅ ན་ སསྒྲེམ ས ་ ག ཡསྒྲེང ་ བ ་ ད ག ་ནཡི་ སསྒྲེམ ས ་ མཡི་གཡསྒྲེང ་ བར་ གྱུ ར། སསྒྲེམ ས ་ ཅ ན་ སྒྲ སྒྲེན ་ མབོ་ད ག་ ནཡི་ གབོས ་བ གབོས ་པ ར ་ གྱུ ར ༑ སསྒྲེམ ས ་ ཅ ན ་བ ཀྲེ སྒྲེས ་པ ་ དག ་ ནཡི་ ལྟོ བོ་འགྲ ངས་པར་གྱུ ར། སསྒྲེམས་ཅན་སྐ བོམ་པ་དག་ནཡི་སྐ བོམ་ངབོམས་པར་གྱུ ར། སསྒྲེམས་ཅན་ནད་ཀྱ ཡིས་བཏབ་པ་དག་ནཡི་ནད་དང་བྲ ལ་བར་གྱུ ར། ལུ ས་ཀྱ ཡི་དབང་པབོ་ཉམས་པ་དག་ནཡི་དབང་པབོ་རྣ མས་ཚང་བར་གྱུ ར་ཏསྒྲེ། འཇཡིག་རྟ སྒྲེན་དུ ་ངབོ་མཚར་རྨེ ད་དུ ་བྱུ ང་བའཡི་ཆབོས་རྣ མས་རྒྱ ་ཆསྒྲེར་བྱུ ང་བར་གྱུ ར་ཏབོ།།[8]

以上三段引文相较，除了字体上的差别，如元音反写“ྀྀ”，还有标点如分句符“།”的多少之差外，内容完全重合，可见英藏IOL.Tib.J.VOL.31、44是德格版智军简缩本《金光明妙法最胜诸经王》的敦煌抄本。

（二）英藏IOL.Tib.J.VOL.34中发现的英藏IOL.Tib.J.VOL.31缺失经叶

经过笔者的仔细核对，发现英藏IOL.Tib.J.VOL.31中缺失的第108叶被排在英藏IOL.Tib.J.VOL.34中，编目序号为45。先看英藏IOL.Tib.J.VOL.31第107叶背面部分经文（图7）：

图7 英藏IOL.Tib.J.VOL.31第107叶背面图片

4.་་་་་་ ཀྱ སྒྲེ་མའབོ་ཀྱ སྒྲེ་མའབོ་སངས་རྒྱ ས་གཟཡི་བརྗི ཡིད་མཐའ་ཡས་ཏསྒྲེ།།

5. ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ རྒྱ ་ མ ཚཚོ་ ད ག ་ ནཡི་ རཡི་ ར བ ་ འ དྲ འ །། ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ས ང ས ་ རྒྱ ས ་ སྤྱོ བོད ་ ཡུ ལ ་མཐའ་ཡས་ཏསྒྲེ།། ཨུ ་དུ མ་འབའ་རའྀ་མསྒྲེ་ཏབོག་བཞཡིན་དུ ་ཤཡིན་དུ ་དཀབོན།། སསྒྲེམས་ཅན་དག་ནཡི་ཐམས་ཆད་རྗིསྒྲེསུ་[9]

英藏IOL.Tib.J.VOL.31第108叶缺失，缺失经叶出现在了英藏IOL.Tib.J.VOL.34中，编目序号为45，其正面经文（图8）如下：

图8 英藏IOL.Tib.J.VOL.34编目序号为45经叶正面图片

1.གཟུ ང་སླ ད་དུ །། གང་གཡིས་མདབོ་སྡེ སྒྲེ་དམ་པ་འདཡི་འདྲ ་རབ་གསུ ངས་པའ།། མྱ ཡི་དབང་ཉྀ་མ་ཤག་ ཀྱ འཡི་དབ ང ་པབོ་ རཡིག ས་ཀྱ ཡི་ ཏབོག། ། ཀྱ སྒྲེ་མའབོ་ ཀྱ སྒྲེ་མའབོ་དསྒྲེ་ བཞཡིན ་ གཤསྒྲེགས ་པ ་ ཐུ གས ་ རྗི སྒྲེ་ལྡ ནའ །། དསྒྲེ་ བཞཡིན་གཤསྒྲེགས་པ་ཤཱི ཀྱ འཡི་ཐུ བ་པ་དབང་

2.པབོ་ཞཡི།། ཞཡི་བའཡི་དམ་པ་ཞཡི་བའཡི་གྲ བོང་ཁྱ སྒྲེར་རབ་ཏུ ་ཞུ གས།། ཏྀང་འཛཛིནད་ཟབ་ཅཡིང་ཞཡི་ལ་རྡུ ལ་དང་བྲ ལ་བ་ནཡི།། རྒྱ ལ་བ་སངས་རྒྱ ས་སྤྱོ བོད་ཡུ ལ་དསྒྲེར་ཡང་རབ་ཏུ ་ཞུ གས།།[10]

将二者连接起来跟德格版智军简缩本第二十一品“菩提樹神讚歎品”经文重合：

ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ སངས་ རྒྱ ས་གཟཡི་ བརྗི ཡིད ་མཐ འ ་ཡས ་ཏསྒྲེ།། ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ཀྱ སྒྲེ་མ འབོ་རྒྱ ་མཚཚོ་དང ་ནཡི་རཡི་ རབ་འདྲ །། ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ཀྱ སྒྲེ་ མའབོ་ས ང ས་ རྒྱ ས ་ སྤྱོ བོད ་ ཡུ ལ ་མ ཐ འ ་ ཡ ས ་ ཏསྒྲེ།། ཨུ ་དུ མ ་ བཱ བཱ་ ར འཡི་ མསྒྲེ་ ཏབོག ་ བཞཡིན ་ དུ ་ ཤཡིན་ ཏུ ་དཀབོན།། སསྒྲེམས་ཅན་དག་ནཡི་ཐམས་ཅད་རྗི སྒྲེས་སུ ་གཟུ ང་སླ ད་དུ །། གང་གཡིས་མདབོ་སྡེ སྒྲེ་དམ་པ་འདཡི་འདྲ ་རབ་གསུ ང ས ་ པ།། མཡི་ ད བ ང ་ཉཡི་ མ ་ ཤཱི ཀྱ འཡི་ ད བ ང ་པ བོའཡི་རཡིག ས ་ ཀྱ ཡི་ ཏབོག ། ཀྱ སྒྲེ་ མ འབོ་ ཀྱ སྒྲེ་ མའབོ་ དསྒྲེ་ བ ཞཡིན ་ག ཤསྒྲེག ས ་པ་ཐུ ག ས་རྗི སྒྲེ་ལྡ ན །། དསྒྲེ་བཞཡིན་གཤསྒྲེག ས་པ་ཤཱི ཀྱ འཡི་ཐུ བ་པ་ དབང ་ པབོ་ཞཡི།། ཞཡི་བ འཡི་དམ་པ ་ ཞཡི་ བའཡི་གྲ བོང་ ཁྱ སྒྲེར ་རབ་ཏུ ་ཞུ གས།། ཏཡིང་འཛཛིན་ཟབ་ཅཡིང་ཞཡི་ལ་རྡུ ལ་དང་བྲ ལ་བ་ནཡི།། རྒྱ ལ་བ་སངས་རྒྱ ས་སྤྱོ བོད་ཡུ ལ་དསྒྲེར་ཡང་རབ་ཏུ ་ཞུ གས།།[11]

译文：

希有世尊無邊行，希有難見比優曇；

希有如海鎮山王，希有善逝光無量。

希有調御弘慈願，希有釋種明逾日；

能說如是經中寶，哀愍利益諸群生。

牟尼寂靜諸根定，能入寂靜涅槃城；

能住寂靜等持門，能知寂靜深境界。[12]

二者相较，除细微差别外，文字完全重合，可见英藏IOL.Tib.J.VOL.34编目序号为45的经叶是IOL.Tib.J.VOL.31中缺失的第108叶。只所以出现如此编排，应该是此经叶边沿残破，左侧乌丝栏外所标叶码不存造成的。

（三）法藏P.t.506中发现的英藏IOL.Tib.J.VOL.31缺失经叶

经过笔者的仔细检索和核对，英藏IOL.Tib.J.VOL.31中缺失的第2、3、58计3叶在法藏P.t.506中。法藏P.t.506为黄麻纸，梵夹装，中间单孔；双面抄写，页书经文5行，计3叶，其中P.t.506-1、P.t.506-2两张经叶左侧乌丝栏外叶面边沿残缺，致使叶码不存。P.t.506-3标叶为第4函第58叶（ངང་བརྒྱད）的经叶右侧一半叶面缺失；这 3张经叶无论从叶面经文行数到字迹都跟英藏IOL.Tib.J.VOL.31一致，下面从经文入手加以分析。

P.t.506-1叶背面（图9）第4、5两行是序品第一的结尾和“如来寿量品”第二的开头部分，引文如下：

图9 法藏P.t.0506-1背面图片（采自IDP敦煌项目）

背面：

3.་་་ ་་་ གསསྒྲེར་འབོད་དམ་

4.པ འ་ མདབོ་ སྡེ སྒྲེའཡི་ ད བ ང་ པབོའཡི་ རྒྱ ལ ་ པབོ་ལ ས ། གླེ སྒྲེང ་ག ཞཡིའཡི་ལསྒྲེའུ ་ ཞསྒྲེས་ བྱ ་ བ ་ སྟ སྒྲེ་ ད ང ་པབོའབོ།།།། ཡ ང ་དསྒྲེའཡི་ཚཚེ་དསྒྲེའཡི་དུ ས་ནའ།། རྒྱ ལ ་ པབོ་ཁབ་ཀྱ ཡི་གྲ བོང་ཁྱ སྒྲེར་ཅསྒྲེན་པབོ་ན། བྱ ང་ཅུ བ ་སསྒྲེམས ་དཔའ་ སསྒྲེམས་ ད པའ་ཆསྒྲེན་པབོ་མཛཚེས་པའྀ་ཏབོག་ཅསྒྲེས་

5.བྱ ་བའ། སྔོ བོན་གྱི ྀ་རྒྱ ལ་བ་ལ་བསྙེ སྒྲེན་བཀུ ར་བྱ ས་པའ། དགསྒྲེ་བའྀ་རྩ ་བ་བསྐྲུ ནད་པའ། སངས་རྒྱ ས་བྱ སྒྲེ་ བ་ཁྲི ག་ཁྲི ཡིག་བརྒྱ འ་སྟ བོང་ ཕྲེ ག ་མང ་ཕབོ་ལ། རཡིམ ་གྲ བོ་བྱ ས་ པ་ཞཡིག་གན ས་པ ་ དསྒྲེ་ འ དྀ་ སྙེ མ་དུ ་སསྒྲེམས་ སྟ སྒྲེ།རྒྱུ ་གང་དང་རྐྱེ སྒྲེན་གང་གཡིས། བཅབོམ་ལྡ ན་

P.t.506-1叶的内容和P.t.506-2叶的内容是连续且前后相接的，再看P.t.506-2叶（图10）正面经文：

图10 法藏P.t.0506-2正面图片（采自IDP敦煌项目）

1.༄། ། འདས་ཤག་ཀྱ ་ཐུ བ་པ་འདྀ་ལྟོ ་སྟ སྒྲེ། ལབོ་བརྒྱ ད་ཅུ ་ཞཡིག་ཐུ བ་སྟ སྒྲེ། འདྀ་ལྟོ ར་ སྐུ ་ཙཚེ་ཐུ ང་སྙེ མ་ནས །། དསྒྲེ་ ཡ ང ་ འ དྀ་ སྙེ མ ་དུ ་ སསྒྲེམ ས ་ཏསྒྲེ། བཅབོམ ་ལྡ ན ་ འ ད ས ་ཀྱ ཡིས་ ཀྱ ང་ འདྀ་ སྐ ད ་ དུ ། རྒྱུ ་ ག ཉཡིས ་ད ང ་ ། རྐྱེ སྒྲེན་གཉྀས་ཀྱ ཡིས་ཚཚེ་རཡིང་བར་འགྱུ ར་ཏསྒྲེ། གཉཡིས་གང་ཞསྒྲེ་ན།

将这两段经文连起来和智军简缩本德格版完全一致：

ག སསྒྲེར ་ འབོད ་ ད མ ་པ་ མ དབོ་ སྡེ སྒྲེའཡི་ད བ ང་ པབོའཡི་ རྒྱ ལ ་ པབོ་ ལ ས ། ་ གླེ སྒྲེང ་ག ཞཡིའཡི་ ལསྒྲེའུ ་ ཞསྒྲེས ་ བྱ ་ བ ་ སྟ སྒྲེ་ ད ང ་པབོའབོ།།།། ཡ ང ་དསྒྲེའཡི་ ཚཚེ་ དསྒྲེའཡི་དུ ས ་ན། རྒྱ ལ་པབོའཡི་ཁབ ་ཀྱ ཡི་གྲ བོང་ ཁྱ སྒྲེར་ཆསྒྲེན ་ པབོ་ ན ། བྱ ང་ཆུ བ ་སསྒྲེམ ས་དཔའ་སསྒྲེམ ས་དཔའ་ཆསྒྲེན་པབོ་མཛཚེས་པའཡི་ཏབོག་ཅསྒྲེས་བྱ ་བ། སྔོ བོན་གྱི ཡི་རྒྱ ལ་བ་ལ་བསྙེ སྒྲེན་བཀུ ར་བྱ ས་པ། ད གསྒྲེ་བའཡི་རྩ ་བ་བསྐྱེ སྒྲེད་པ། སངས་རྒྱ ས་བྱ སྒྲེ་བ་ཁྲི ག་ཁྲི ཡིག་བརྒྱ ་སྟ བོང་ཕྲེ ག་མང་པབོ་ལ་རཡིམ་གྲ བོ་བྱ ས་པ་ཞཡིག་གནས་པ་དསྒྲེ་འདཡི་སྙེ མ་དུ ་སསྒྲེམས ་ཏསྒྲེ༑རྒྱུ ་གང་དང་རྐྱེ སྒྲེན་གང་གཡིས ། བ ཅབོམ ་ ལྡ ན ་ འ ད ས་ཤཱི ཀྱ ་ཐུ བ ་ པ་འདཡི་ལྟོ ་སྟ སྒྲེ། ལབོ་བརྒྱ ད ་ཅུ ་ཞཡིག་ཐུ བ་སྟ སྒྲེ། འདཡི་ལྟོ ར་སྐུ ་ཚཚེ་ཐུ ང ་སྙེ མ་ནས། དསྒྲེ་ཡང་ འདཡི་སྙེ མ ་དུ ་སསྒྲེམས་ ཏསྒྲེ། བ ཅབོམ་ ལྡ ན་ འདས ་ཀྱ ཡིས་ཀྱ ང་འདཡི་སྐ ད་དུ ། རྒྱུ ་གཉཡིས་དང་རྐྱེ སྒྲེན་གཉཡིས་ཀྱ ཡིས་ཚཚེ་རཡིང་བར་འགྱུ ར་ཏསྒྲེ། ག ཉཡིས་གང་ཞསྒྲེ་ན་འདཡི་ལྟོ ་སྟ སྒྲེ།[13]

译文：

金光明最胜王经序品第一终了。爾時，王舍大城有一菩薩摩訶薩，名曰妙幢，已於過去無量俱胝那庾多百千佛所，承事供養，殖諸善根。是時妙幢菩薩獨於靜處，作是思惟：“以何因緣，釋迦牟尼如來壽命短促，唯八十年？”復作是念：“如佛所說，有二因緣，得壽命長。云何為二？”[14]

由此断定，法藏P.t.506-1、P.t.506-2两叶是连续的叶张，而P.t.506-2跟英藏IOL.Tib.J.VOL.31首叶，即第4叶内容又是前后相接的。P.t.506-2叶背面（图11）部分经文如下：

图11 法藏P.t.0506-2背面图片（采自IDP敦煌项目）

5.་ ་ ་ ས ངས་ རྒྱ ས ་ཀྱ ཡི་མ ཐུ ས ་སྟ བོང་ སུ མ ་ གྱི ཡི་སྟ བོང ་ ཆསྒྲེན ་པབོའཡི་ འཇཡིག ་རྟ སྒྲེན ་ གྱི ཡི་ ཁ མས ་ འ དཡིར ་སསྒྲེམ ས་ཆན་ཐམས་ཆད་ཀྱ ང་ལྷ འཡི་བདསྒྲེ་བ་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ ར་ཏསྒྲེ། སསྒྲེམས་ཅན་དབང་པབོ་མ་ཚང་བའཡི་རྣ མས་ནཡི་དབང་པབོ་ཐཐཾས་

这段经文和IOL.Tib.J.VOL.31第4叶正面（图6）经文相衔接：

1.ཅད་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ རད། སསྒྲེམས་ཅན་དམུ ས་ལབོང་དག་ནྀ་མྱ ཡིག་གྀས་གཟུ གས་རྣ མས་མཐབོང་། སསྒྲེམ ས ་ ཅན ་འབོན ་པ ་ ད ག ་ ནྀ་རྣ ་བ ས ་སྒྲ ་ རྣ མ ས ་ཐབོས། སསྒྲེམ ས་ ཅ ན་ སྨྱོ བོས་ པ ་དག ་ནྀ་ དྲ ན ་པ ་སབོ་ སབོར་རྙེ སྒྲེད།། སསྒྲེམས་ཅན་སསྒྲེམས་གཡསྒྲེངས་

2.བ་དག་ནཡི་སསྒྲེམས་མྱ ཡི་གཡསྒྲེང་བར་གྱུ རད།

将这两段经文连起来和智军简缩本德格版“如来寿量品”部分内容完全一致：

སང ས་ རྒྱ ས ་ ཀྱ ཡི་ མ ཐུ ས་ སྟ བོང ་ ག སུ མ་ གྱི ཡི་ སྟ བོང ་ ཆསྒྲེན་ པབོའཡི་ འ ཇཡིག ་རྟ སྒྲེན ་ གྱི ཡི་ ཁ མས ་ འ དཡིར་ སསྒྲེམ ས ་ ཅ ན་ཐམས་ཅད་ཀྱ ང་ལྷ འཡི་བདསྒྲེ་བ་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ ར་ཏསྒྲེ། སསྒྲེམས་ཅན་དབང་པབོ་མ་ཚང་བ་རྣ མས་ནཡི་དབང་པབོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡ ན་པར་གྱུ ར། སསྒྲེམས་ཅན་དམུ ས་ལབོང་དག་ནཡི་མཡིག་གཡིས་གཟུ གས་རྣ མས་མཐབོང་། སསྒྲེམས་ཅན་འབོན་པ་དག་ནཡི་རྣ ་བས་སྒྲ ་རྣ མས་ཐབོས། སསྒྲེམས་ཅན་སྨྱོ བོས་པ་དག་ནཡི་དྲ ན་པ་སབོ་སབོར་རྙེ སྒྲེད། སསྒྲེམས་ཅན་སསྒྲེམས་གཡསྒྲེང་བ་དག་ནཡི་སསྒྲེམས་མཡི་གཡསྒྲེང་བར་གྱུ ར། ་་་[15]

译文：

所有眾生，以佛威力，受勝妙樂，無有乏少。若身不具，皆蒙具足，盲者能視，聾者得聞，瘂者能言，愚者得智，若心亂者得本心……[16]

由此可见，法藏P.t.506-1、P.t.506-2连续的两张经叶正是英藏IOL.Tib.J.VOL.31中第4函第4叶前缺失的两叶，P.t.506-1应该是第4函第2叶，P.t.506-2是第4函第3叶。

英藏IOL.Tib.J.VOL.31这份卷子第4函第58叶缺失，而法藏P.t.506-3背面的叶码正是第4函第58叶（ང ང་བརྒྱད——第4函第58叶，图12-13）。通过进一步的经文比对，此叶正是英藏IOL.Tib.J.VOL.31中缺失的第4函第58叶。英藏IOL.Tib.J.VOL.31卷子中第4函第57叶背面（图14）第4、5行经文如下：

图12 法藏P.t.0506-3背面图片（采自IDP敦煌项目）

图14 英藏IOL.Tib.J.VOL.31第57叶背面图片（采自《英国国家图书馆藏敦煌西域藏文文献》第六册，第278页下栏）

图13 法藏P.t.0506-3北面左侧叶码截图（采自IDP敦煌项目）

4.་་་ བཙུ ན་པ་བཅབོམ་ལྡ ན་འདས་རྒྱུ ་དསྒྲེས་སསྒྲེམས་ཅན་དསྒྲེ་དག་ཐམས་ཅད་གྱི ཡིས་བདག་ལ་བྱ ས་པའ།

5.ག ཟབོ་ བ ར་ བགྱི ྀའབོ།། ག དབོན ་མྱ ཡི་འཙལ ་ བ ར་ ག སསྒྲེར་ འབོད ་དམ ་པ ་མདབོ་ སྡེ སྒྲེའཡི་དབ ང་ པབོའཡི་ རྒྱ ལ་ པབོ་འདཡི་ སྟ ཡི་ སྟ ང ་དུ ་ བགྱི ཡིསྟ སྒྲེ། ། མཉ ན ་པ ར ་བ གྱི ྀ། བཀུ ར་ བསྟ ཡིར ་བ གྱི ྀ། བླ ་ མར ་བ གྱི ཡི། རཡིམ ་གྲ བོར་ བགྱི ཡི་ མ ཆབོད་ པར་བགྱི ཡིའབོ།།

再来看法藏P.t.506-3正面（图15）经文：

图15 法藏P.t.0506-3正面图片（采自IDP敦煌项目）

1.བཙུ ན་པ་བཅབོམ་ལྡ ན་འདས་གང་གྀ་ཚཚེ་སསྒྲེམས་ཅན་དསྒྲེ་དག་ཆབོས་སྨྲ ་བ་དསྒྲེའཡི་གན་དུ ་མཆྀ་བའྀ་སླ ད་དུ ་རྀགས་ཐ་དད་པ་དང་། ཁྱ ཡིམ་ཐ་་་་་་་

2.ཐབོས་ནས་ཀྱ ང་རང་གྀ་རཡིགས་ཁྱ ཡིམ་དང་གྲ བོང་དང་གྲ བོང་རྡོ ལ་ཐ་དད་པ་དག་ཏུ ་ཞུ གས་ནས་རང་རང་གཡི་ཁྱ ཡིམ་ན་གནས་པ་དག ་་་་་་་

将英藏、法藏这两段经文连起来，和智军简缩本德格版第十品“坚牢地神品”部分内容完全一致：

བཙུ ན་པ་བཅབོམ་ལྡ ན་འདས་རྒྱུ ་དསྒྲེས་སསྒྲེམས་ཅན་དསྒྲེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱ ཡིས་བདག་ལ་བྱ ས་པ་གཟབོ་བ ར་ བགྱི ཡིའབོ༑། ག དབོན་ མཡི་འཚ ལ ་བ ར ་གསསྒྲེར ་འབོད་ དམ་ པ་ མདབོ་ སྡེ སྒྲེའཡི་དབ ང་ པབོའཡི་ རྒྱ ལ་ པབོ་ འདཡི་ བསྟ ཡི་ སྟ ང་ དུ ་བགྱི ཡིས ་ཏསྒྲེ། མཉན་པར་བ གྱི ཡི། བ ཀུ ར་སྟ ཡིར་བགྱི ཡི། བླ ་ མར་བགྱི ཡི། རཡིམ་གྲ བོར ་བགྱི ཡི། མ ཆབོད་ པར་ བགྱི ཡིའབོ།། བ ཙུ ན ་ པ་བཅབོམ་ལྡ ན་འདས་གང་གཡི་ཚཚེ་སསྒྲེམས་ཅན་དསྒྲེ་དག་ཆབོས་སྨྲ ་བ་དསྒྲེའཡི་གན་དུ ་མཆཡི་བའཡི་སླ ད་དུ ། རཡིགས་ཐ་དད་པ་དང་ཁྱཡིམ་ཐ་（དད་པ་དག་ནས་འབྱུང་སྟསྒྲེ།མཆཡིས་ནས་གསསྒྲེར་འབོད་དམ་པ་མདབོ་སྡེསྒྲེའཡི་དབང་པབོའཡི་རྒྱལ་པབོ་འདཡི་མཉན་པར་གྱུ ར་ལ། ）ཐབོས་ནས་ཀྱ ང་རང་རང་གཡི་རཡིགས་དང་། ཁྱ ཡིམ་དང་གྲ བོང་དང་གྲ བོང་རྡོ ལ་ཐ་དད་པ་དག་ཏུ་ཞུགས་ནས།རང་རང་གཡི་ཁྱཡིམ་ན་གནས་པ་དག་（ཕན་ཚུན་དུ་འདཡི་སྐད་ཅསྒྲེས་བདག་ཅག་གཡིས་དསྒྲེ་རཡིང་ཆབོས་མཉན་པ་ཟབ་མབོ་ཐབོས་སབོ།། ）[17]

译文：

是故，世尊！時彼眾生為報我恩，於此經王深加愛敬，受持供養，恭敬尊重讚歎。又復於彼說法大師法座之處，（悉皆往彼，聽受是經）。既聽受已，各還本處，（共作是言：“我等今者得聞甚深妙法……）[18]

由此可见，法藏P.t.0506-3无论是叶码还是内容，都与英藏IOL.Tib.J.VOL.31第57叶前后相接，证明这张经叶就是英藏IOL.Tib.J.VOL.31中缺失的第58叶。

三、小结

综上所述，《金光明最胜王经》作为诸经之王，曾经倍受丝路沿线统治阶层推崇，成为中古时期丝绸之路上流传最广的五部佛经之一，对这部佛经的流传及多语种版本的研究，也是再现丝绸之路文明传播和文化交流盛况的重要实证材料。英藏IOL.Tib.J.VOL.31为吐蕃译师智军和印度译师合作、由梵文所译《金光明妙法最胜诸经王》简缩本，曾经在丝绸之路上被广泛传抄、诵读。但此经卷部分经叶缺失，损害了经卷的完整性。经过笔者的仔细梳理和检索、对比，发现该经卷缺失经叶除1叶被错误编排在了英藏IOL.Tib.J.VOL.34中，另外3张经叶现藏于法国，被排在法藏P.t.506中。希望随着研究的不断深入和藏经洞出土文献的陆续公布，在以后的研究中能够发现另外几张缺失经叶，还原此佛经文献的完整性。