姚婧媛
(四川大学中国藏学研究所 四川成都 610041)
司徒班钦曲吉迥乃(སཁྲི་ཏུ་པོཎ་ཆཆེནི་ཆབོས་ཀྱེཁྲི་འོབྱུངོ་གོནིས།)于藏历第十二绕迥土兔年十一月十七日(1699∕1700①因无法判断传记作者使用何种藏历,故其对应的公历纪年既可能为公元1699年底,也可能为1700年初。)出生在德格,于第十三绕迥木马年(1774)二月二十四日圆寂于应清朝将领之命前往嘉绒地区的途中。作为藏传佛教噶玛噶举派转世高僧、学者,司徒班钦一生著述颇丰,现存文集十四卷,八十余种,共计五千余叶。其中由司徒班钦及其弟子噶玛次旺更确(ཀརྨེ་ཚཚེ་དེབོངོ་ཀུནི་ཁྱབོ།,1718-约1790)合著的《大司徒噶玛丹贝尼吉编年传》②下文简称《编年传》。(ཏཱའོཁྲི་སཁྲི་ཏུར་འོབོབོདེ་པོ་ཀརྨེ་བོསྟནི་པོའོཁྲི་ཉིཁྲིནི་བྱཆེདེ་ཀྱེཁྲི་རངོ་ཚུལ་དྲེངོས་པོབོར་བོརྗེབོདེ་པོ་དྲེཁྲི་བྲིལ་ཤཆེལ་གྱིཁྲི་མོཆེ་ལབོངོ་།)入选第六批国家珍贵古籍名录。四川民族出版社出版了依据八邦寺印经院所藏印版整理的十四卷本《司徒班钦文集》③下文简称成都版。参见:司徒班钦.司徒班钦文集第十四卷(藏文)[M].噶玛降泽,编.成都:四川民族出版社,2014.。八邦寺还保存有另一排版不同的木刻板,但该版本现仅存三函(ཆ།ཇ།ཉི།)④下文简称八邦寺不全版,佛教数字资源中心(BDRC)编号W2KG200901。。据笔者核对,上述两版本每函内容基本一致,但其中两函(ཆ།ཇ།)内部的文本排列顺序差异较大。印度坎格拉县(Kangra)也于1990年将司徒班钦文集刻版印刷⑤BDRC编号W26630,下文简称坎格拉版。,这一版本与德格八邦寺所藏完整的十四函本区别不大⑥具体差别笔者将在下文列出,此处暂不赘述。。此外,中国民族图书馆及蒙古国国家图书馆也均藏有完整印版⑦中国民族图书馆及蒙古国国家图书馆所藏版本均来自八邦寺,其中蒙古国国家图书馆所藏文集的BDRC 编号为W4CZ302668。民族出版社曾将其所藏版本之目录出版。,但因笔者尚未得见,故暂时无法比对。除上述几个版本外,尚有一个《编年传》单行本,于1968年在新德里出版①Si tu Paṇ chen.The Autobiography and Diaries of Si tu Paṇ chen(藏文)[M].New Delhi:International Academy of Indian Culture,1968.经笔者比对,1990年坎格拉版本中的最后一函与其一致。,并附有著名藏学家金·史密斯(E.Gene Smith,1936-2010)先生所作的引介。
对司徒班钦著述的整体把握是我们了解其学术生涯、社会关系网络、生命史,乃至管窥十八世纪藏地学术史的着眼点。故而笔者对司徒班钦全部著述的篇名及其跋文和《编年传》中所提供的历史信息进行了梳理。
第一函(ཀ)
1.篇名:ཀ་ལཱལཱ་པོའོཁྲི་བྱཁྲིངོས་ཀྱེཁྲི་མོདེབོ་བུ་སྟབོནི་རཁྲིནི་པོབོ་ཆཆེའོཁྲི་འོགྱུར་བོཅོབོས་མོཛདེ་པོ་སྐདེ་གོཉིཁྲིས་ཤནི་སྦྱོར།
汉文译名:梵藏合璧布顿仁波切所译声明集分论之译校
梵文原名:Kalāpadhātusūtra
篇幅:28叶②本文中所涉及的篇幅均以坎格拉版为准。。
此前布顿仁钦珠(བུ་སྟབོནི་རཁྲིནི་ཆཆེནི་གྲུབོ།,1290-1364)曾翻译过该经典,此为司徒班钦于藏历第十三绕迥火牛年(1757)所做的译校,在布顿仁波切译校本的基础上添加了梵本原文。
Peter Verhagen 博士在其Notes Apropos to the Oeuvre of Si tu Paṇ chen Chos kyi’byung gnas(1699?-1774)(3):The“Editor”Si tu Paṇ chen一文中对以此译校为首的司徒班钦文集中之诸多梵藏合璧文本做了深入研究[1]。
2.篇名:ཀ་ལཱལཱ་པོའོཁྲི་བྱཁྲིངོས་མོདེབོའོཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ།
汉文译名:声明集分论注疏
篇幅:72叶。
此注疏虽然正文完整,其后记却略有不全。司徒班钦也没有得到清净梵本。然而此前的诸多藏译者,如雄顿多吉坚赞(ཤབོངོ་སྟབོནི་རྡེབོ་རྗེཆེ་རྒྱལ་མོཚནི།,13世纪)及布顿大师,并未完整译出此经。在司徒班钦看来,其译作亦存在纰漏,故司徒班钦在藏历第十三绕迥火鼠年(1756)于净善圣教法轮寺(དེགོཆེ་བོར་ཐུབོ་བོསྟནི་ཆབོས་འོཁབོར་གློཁྲིངོ་།即八邦寺)完成新译及校对。
3.篇名:ལུངོ་ སྟབོནི་པོ་ཙིནྡྲནྡྲ་པོའོཁྲི་མོདེབོ།(བོརྡེ་ སྤྲོབོདེ་པོ་ཙིནྡྲནྡྲ་པོའོཁྲི་ མོདེབོ་ འོགྱུར་རྙིཁྲིངོ་པོ་འོགྱུར་བོཅོབོས་མོཛདེ་པོ་སྐདེ་གོཉིཁྲིས་ཤནི་སྦྱོར།)
汉文译名:声明解说旃陀罗波经(梵藏合璧声论师旃陀罗波经旧译之新校)
梵文原名:Candravyākaraṇasūtra
篇幅:61叶。
此经曾由雄顿多吉坚赞翻译,后邦译师(དེཔོངོ་བླབོ་གྲབོས་བོརྟེནི་པོ།,1276-1342)亦有校译。司徒班钦在造此经大疏之时,集众家之所长,对此旃陀罗波经再次校译。
4.篇名:ལུངོ་སྟབོནི་པོ་ཙིནྡྲནྡྲ་པོའོཁྲི་མོདེབོའོཁྲི་རྣམོ་བོཤདེ།(ལཆེགོས་པོར་སྦྱོར་བོའོཁྲི་སྒྲོའོཁྲི་བོསྟནི་བོཅོབོས་ཙིནྡྲནྡྲ་པོའོཁྲི་རྣམོ་བོཤདེ་བོརྡེ་སྤྲོབོདེ་གོཞུངོ་ལུགོས་རྒྱ་མོཚཛོར་འོཇུགོ་ཅོཁྲིངོ་ལཆེགོས་བོཤདེ་རཁྲིནི་ཆཆེནི་འོདྲེཆེནི་པོའོཁྲི་གྲུ་གོཟིཁྲིངོས།)(སྐབོས་དེངོ་པོབོའོཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ།)
汉文译名:声明解说旃陀罗波经注疏(雅语声论旃陀罗波注疏——入声论海之引善说宝舟)(第一品之注疏)
篇幅:215叶。
第二函(ཁ)
1.篇名:同上,སྐབོས་གོཉིཁྲིས་པོ་ནིས་སྐབོས་བོཞིཁྲི་པོ་ཡོནི་གྱིཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ།(第二品至第四品注疏)
篇幅:373叶。
第三函(གོ)
1.篇名:同上,སྐབོས་ལྔ་པོ་ནིས་སྐབོས་དྲུགོ་པོ་ཡོནི་གྱིཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ།(第五品至第六品注疏)
篇幅:341叶。
此注疏为司徒班钦在噶陀仁增次旺诺布(ཀཀཿ་ཐབོགོ་རཁྲིགོ་འོཛཙིནི་ཚཚེ་དེབོངོ་ནིབོར་བུ།,1698-1775)的勉励下所撰写的。藏历第十三绕迥火兔年(1747)新年之际,噶陀仁增于拉萨大昭寺附近的桑珠颇章(བོསམོ་འོགྲུབོ་ཕབོ་བྲིངོ་།)策励司徒班钦在图吉贝(སྒྲོ་པོ་ཐུགོས་རྗེཆེ་དེཔོལ།)及夏鲁译师却迥桑布(ཞྭ་ལུ་ལབོ་ཙཱལཱ་བོ་ཆབོས་སྐྱབོངོ་བོཟིངོ་པོབོ།,1441-1527)所撰写的注疏和会疏的基础上,再造一部完整清净的注疏。返还多康地区后,在噶陀仁增的再次祈请下,司徒班钦于铁马年(1750)起笔,至木狗年(1754)八月终于在八邦寺完成了这部大疏。又,司徒班钦于火鼠年(1756)亲自完成了校对。
第四函(ངོ)
1.篇名:སླབོབོ་དེཔོབོནི་འོཆཁྲི་མོཆེདེ་སཆེངོ་གོཆེས་མོཛདེ་པོའོཁྲི་མོཁྲིངོ་དེངོ་རྟེགོས་རྗེཆེས་སུ་བོསྟནི་པོའོཁྲི་བོསྟནི་བོཅོབོས་འོཆཁྲི་མོཆེདེ་མོཛཛོདེ་ཅོཆེས་བྱ་བོའོཁྲི་གོཞུངོ་སྐདེ་གོཉིཁྲིས་ཤནི་སྤྱོར།
汉文译名:阿阇梨其美僧格所造之辞藻论甘露藏正本梵藏合璧(又译《同义词藻》)
梵文原名:Amarakoṣa
篇幅:121叶。
虽然雅砻译师扎巴坚赞(ཡོར་ལུངོ་ལབོ་ཙཱལཱ་བོ་གྲགོས་པོ་རྒྱལ་མོཚནི།,1242-1346)等大译师对《甘露藏》已做翻译,但是司徒班钦认为其中尚有可推敲之处。故司徒班钦不仅完整地翻译了热觉达瓦(རབོ་འོབྱབོར་ཟླ་བོ།即Subhūticandra)所 造 的《如 意 牛 疏》,更 在 仔 细 推 敲Srībhānudzīdīkṣita 及Rāyamukuṭa 所著两部注疏的基础上,于木蛇年(1764)在八邦寺完成新译。
2.篇名:མོཁྲིངོ་དེངོ་རྟེགོས་རྗེཆེས་སུ་བོསྟནི་པོའོཁྲི་བོསྟནི་བོཅོབོས་འོཆཁྲི་མོཆེདེ་མོཛཛོདེ་ཀྱེཁྲི་རྒྱ་ཆཆེར་འོགྲཆེལ་པོ་འོདེབོདེ་འོཇབོའོཁྲི་བོ་མོབོ།(གློཆེགོས་བོམོ་དེངོ་པོབོ།)
汉文译名:辞藻论甘露藏大疏——如意牛(第一卷)
梵文原名:Amarakoṣaṭīkākāmadhenu
篇幅:248叶。
第五函(ཅོ)
1.篇名:同上,གློཆེགོས་བོམོ་གོཉིཁྲིས་པོ།(第二卷)
篇幅:211叶。
古印度证得悉地的阿阇梨其美僧格(འོཆཁྲི་མོཆེདེ་སཆེངོ་གོཆེ།即Amarasiṃha)所造之词藻学论著《甘露藏》备受内外道赞誉,亦有众多阿阇梨著有其注疏。在藏地,不仅雅砻译师扎巴坚赞对原本及热觉达瓦注疏的一部分进行了翻译,萨迦班智达还将其上篇集结翻译,取名为《语词藏》(ཚཙིགོ་གོཏཆེར།)。此后,夏鲁却迥桑布也做了译校。尽管如此,司徒班钦仍然认为这些译本尚有诸多纰漏。在泥婆罗搜集梵本之际,司徒班钦一方面得到了热觉达瓦的《如意牛疏》、婆罗门班智达的《注疏甘露》(རྣམོ་བོཤདེ་བོདུདེ་རྩེཁྲི།),以及Rāyamukuṭa和希瓦杰(ཞིཁྲི་བོའོཁྲི་རྗེཆེ།)等的注疏和释难,另一方面也向Viṣṇupati 等婆罗门善知识请教了梵本的疑难点。司徒班钦于火兔年(1747)在楚布寺内殿开始翻译此《辞藻论甘露藏大疏——如意牛》。除梵本末尾不全处外,司徒班钦于铁马年(1750)在拉顶寺(ལྷ་སྟཆེངོ་གོཁྲི་གོཙུགོ་ལགོ་ཁངོ་།)完成了此大疏的全本翻译。藏历火牛年(1757)三月十五日,司徒班钦于八邦寺完成了新译本的校对工作。
2.篇名:སྒྲོའོཁྲི་བྱཆེདེ་དེངོབོས་ལས་གོསུམོ་གོསལ་བོར་བྱཆེདེ་པོའོཁྲི་གོཞུངོ་འོབྲིཆེལ་པོ་ལ་མོཁས་པོ།
汉文译名:声明三格作明教典——精通关系(又译《巴尼巴声明学》)
篇幅:22叶。
此为智者Ṛṣidatta(དྲེངོ་སྲབོངོ་བྱཁྲིནི།)所造。据司徒班钦分析,从书首礼赞及例喻来看,作者应为佛教徒;但若从文义分析,作者所持见解又与波腻尼(Pāṇini)传统一致。司徒班钦认为此著作条理明晰,为掌握梵语所必须的典籍,故于藏历第十三绕迥火牛年(1757)十二月将此教典由梵译藏。
3.篇名:མོཆབོགོ་སྲཆེདེ་ཀྱེཁྲིས་མོཛདེ་པོའོཁྲི་རྟེགོས་བོསྡུ་རྩེ་འོགྲཆེལ་གོསར་འོགྱུར།
汉文译名:婆罗流支所著字性离合根本释新译
篇幅:20叶。
此释为婆罗门阿阇梨婆罗流支(མོཆབོགོ་སྲཆེདེ།即Vararuci)所著,司徒班钦认为此本释十分重要。虽然没有得到足够清净的梵本,司徒班钦还是在拉顶寺对其进行了翻译。
第六函(ཆ)
1.篇名:འོཆཁྲི་མོཆེདེ་མོཛཛོདེ་ཀྱེཁྲི་གོཞུངོ་ལ་བོརྟེཆེནི་ནིས་ལཆེགོས་པོར་སྦྱོར་བོའོཁྲི་སྐདེ་ཀྱེཁྲི་མོཁྲིངོ་དེངོ་རྟེགོས་ཀྱེཁྲི་འོཇུགོ་པོ་གོསལ་བོར་བྱཆེདེ་པོའོཁྲི་བོསྟནི་བོཅོབོས་ལཆེགོས་བོཤདེ་སྒབོ་བོརྒྱ་འོབྱཆེདེ་པོའོཁྲི་ལྡེཆེ་མོཁྲིགོ汉文译名:依《甘露藏》梵语词与词性入门作明——开启善说百门之钥
篇幅:219叶。
司徒班钦首先在八邦寺创作了此作品,后来又依据新获得的梵本对其进行了校对和增补。
2.篇名:ལུངོ་སྟབོནི་པོ་རྩེ་བོ་སུམོ་ཅུ་པོ་དེངོ་རྟེགོས་ཀྱེཁྲི་འོཇུགོ་པོ།
汉文译名:声明根本三十颂与音势论
篇幅:4叶。
3.篇名:ཡུལ་གོངོས ་ ཅོནི་ པོའོཁྲི་ བོརྡེ་ ཡོངོ་ དེགོ་ པོར ་ སྦྱོབོར ་ བོའོཁྲི་ བོསྟནི་ བོཅོབོས ་ ཀྱེཁྲི་ བྱཆེ་བྲིགོ་ སུམོ་ ཅུ་ པོ་ དེངོ་ རྟེགོས ་ ཀྱེཁྲི་ འོཇུགོ་ པོའོཁྲི་ གོཞུངོ་ གོཁྲི་ རྣམོ་ པོར ་ བོཤ དེ་ པོ་ མོཁ ས ་ པོའོཁྲི་ མོགུལ ་རྒྱནི་ མུ་ ཏཁྲིགོ་ ཕྲཆེངོ་ མོཛཚེས །
汉文译名:雪域文法正加行论三十颂及音势论注释——智者颈饰珍珠华蔓(即《司徒文法广释》)
篇幅:86 叶。
《司徒文法广释》是司徒班钦传播最广,也是最为人称道的作品之一。早在司徒班钦三十岁时(1729),他便在众多祈求者的劝请下,开始创作此注释。在完成了上部之后,由于教务琐事繁多,暂时搁置了创作。此后,夏仲朵喀哇次仁旺杰(ཞིབོས་དྲུངོ་མོདེབོ་མོཁར་བོ་ཚཚེ་རཁྲིངོ་དེབོངོ་རྒྱལ།,1697-1763)于司徒班钦三十七岁(1736)时再三请求,虽又多经拖延,但司徒班钦终于藏历第十二绕迥木鼠年(1744)在八邦寺创作完成并校对了这部流传后世的《司徒文法广释》。
4.篇名:ཡོཁྲིགོ་བོརྒྱའོཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ།
汉文译名:百字注释
篇幅:5叶。
5.篇名:སླབོབོ་དེཔོབོནི་དེབྱུགོ་པོ་ཅོནི་གྱིཁྲིས་མོཛདེ་པོའོཁྲི་སྙནི་ངོགོ་མོཆེདེ་ལབོངོ་མོ་ཞིཆེས་བྱ་བོ་སྐདེ་གོཉིཁྲིས་ཤནི་སྦྱོར།
汉文译名:持杖论师所著诗镜梵藏合璧
梵文原名:Kāvyādarśa
篇幅:52叶。
此由持杖论师(དེབྱུགོ་པོ་ཅོནི།即Daṇḍin)所造之《诗镜》曾在八思巴(འོཕགོས་པོ།,1235-1280)及本钦释迦桑布(ཤཱཀྱེ་བོཟིངོ་པོབོ།,?-1270)的命令下,由印度堪布Lakṣmīkar及西藏译师雄顿多吉坚赞共同于萨迦寺翻译。此后,该译本又经邦译师译校。司徒班钦在释迦尊巴贝仁钦扎西(ཤཱཀྱེའོཁྲི་བོཙུནི་པོ་དེཔོལ་རཁྲིནི་ཆཆེནི་བོཀྲི་ཤཁྲིས།)依夏鲁译师却迥桑布旨意所抄录之版本的基础上,与自己收集到的两个梵文原本及梵本注释相比较,增补了夹注,并做了校订和修改,最终于第十三绕迥水龙年(1772)完成刻板。
第七函(ཇ)
1.篇名:སླབོབོ་དེཔོབོནི་ངོགོ་གོཁྲི་དེབོངོ་ཕྱུགོ་གྲགོས་པོས་མོཛདེ་པོའོཁྲི་འོཆཁྲི་བོ་བོསླུ་བོའོཁྲི་མོནི་ངོགོ་ཀུནི་ལས་བོཏུས་པོ།
汉文译名:阿阇梨语自在称所造赎命秘诀汇集梵文原名:Mṛtyuvañcanopadeśa
篇幅:31叶。
此阿阇梨语自在称(Vāgīśvarakīrti)所造之《汇集》最初由印度班智达阿底峡(Atiśa Dīpaṃkāraśrījñ āna,982-1054)和大译师仁钦桑布共同翻译。此次译校为司徒班钦依噶陀仁增之命,参考其赠与的梵本,于辽西寺(ལྗོབོནི་པོ་ལུངོ་གོཁྲི་གོཙུགོ་ལགོ་ཁངོ་།)完成的。在此校译本中,司徒班钦对晦涩的部分做了易懂的诠释。但由于梵本不甚清净,司徒班钦承认其校译中尚存一些有待进一步校订之处。云丹嘉措(ཡོབོནི་ཏནི་རྒྱ་མོཚཛོ།)也对《汇集》中部分梵藏文不一致之处进行了校对。
2.篇名:དེཔོལ་ནིགོ་པོབོ་ཆཆེནི་པོབོའོཁྲི་རྒྱུདེ་ཀྱེཁྲི་རྒྱལ་པོབོ་དེངོབོས་གྲུབོ་ཀུནི་ལས་བོཏུས་པོ།
汉文译名:吉祥大黑天王续成就汇集
篇幅:17叶。
此《汇集》译自《怙主成就汇集续》上部中的十八叶内容。司徒班钦将其中梵本不清晰和国政授记等他认为不重要的内容省略未译。
3.篇名:དེཔོལ་ལྡེནི་གོཤཁྲིནི་རྗེཆེའོཁྲི་གོཤདེ་དེམོར་པོབོའོཁྲི་རྒྱུདེ་ཀྱེཁྲི་རྒྱལ་པོབོ།
汉文译名:具德红阎魔敌王续
梵文原名:Śrīmad Raktayamāri Tantrarāja
篇幅:34叶。
此续曾由塔巴译师尼玛坚赞(ཐར་པོ་ཉིཁྲི་མོ་རྒྱལ་མོཚནི།,13世纪)及布顿仁钦珠于绰普寺(ཁྲབོ་ཕུ་དེགོབོནི།)合译并校对。后,司徒班钦依噶陀仁增之法旨,依照从泥婆罗获得的梵本,于八邦寺对该续的旧译做了译校。此续收录于《德格甘珠尔》续部第83卷(ཇ་函)303b-336a。
4.篇名:རྒྱུདེ་ཀྱེཁྲི་རྒྱལ་པོབོ་དེཔོལ་གོདེནི་བོཞིཁྲི་པོ་ཞིཆེས་བྱ་བོའོཁྲི་དེཀྱེཁྲིལ་འོཁབོར་གྱིཁྲི་ཆབོ་གོ་སྙཁྲིངོ་པོབོ་མོདེབོར་བོསགོས་པོ།
汉文译名:王续吉祥四座坛城仪轨心要总集
梵文原名 :Śrīcatuḥpīṭhatantrarāja Nāma Maṇḍalopāyikāvidhisārasamuccayanāma
篇幅:32叶。
此为司徒班钦应竹巴仁波切(འོབྲུགོ་ཆཆེནི་དེཀར་བོརྒྱུདེ་འོཕྲཁྲིནི་ལས་ཤཁྲིངོ་རྟེ།,1718-1766)之请,依照其自泥婆罗搜集的梵本,于火狗年(1766),在八邦寺完成了对旧译本的增补及校译。
5.篇名:བོལ་ཡུལ་རངོ་བྱུངོ་མོཆབོདེ་རྟེཆེནི་ཆཆེནི་པོབོའོཁྲི་ལབོ་རྒྱུས།
汉文译名:泥婆罗自生大塔传说梵文原名:SvayaṃbhūPurāṇa
篇幅:15叶。
此为司徒班钦依噶陀仁增之意,于泥婆罗自生大塔附近的哲蚌日沃殿(འོབྲིས་སྤུངོས་རཁྲི་བོབོ།)由梵译藏。
学者Hubert Decleer 对这一文本做了较为详尽的研究,并对司徒班钦在加德满都河谷圣迹志文学体裁中所处的地位做出了探讨[2]。PeterVerhagen博士在其研究中将这一文本的翻译与司徒班钦在泥婆罗的活动结合起来做了考察[3]。
6.篇名:དེཔོལ་གྱིཁྲི་བོདེགོ་པོབོས་སྦྱོར་བོའོཁྲི་དེཀར་རྩེཁྲིས་རཁྲིནི་ཆཆེནི་ཕྲཆེངོ་བོ།
汉文译名:吉祥主所造历算宝蔓
篇幅:30叶。
此吉祥主(དེཔོལ་གྱིཁྲི་བོདེགོ་པོབོ།即Śrīpati)所造之《历算宝蔓》广为印度学者赞誉,且司徒班钦认为藏地缺少此类历算教典,故而他应祈请者们的要求,于八邦寺完成此译作。
7.篇名:འོབྲིས་རྩེཁྲིས་ཀྱེཁྲི་གོཞུངོ་མྱུར་བོར་རྟེབོགོས་པོ།
汉文译名:果算教典速证
篇幅:26叶。
此果算文本为赛丹贡布(གོསལ་ལྡེནི་མོགོབོནི་པོབོ།)所造。尽管梵本有残缺之处,司徒班钦还是应请于八邦寺完成此译著。后,司徒班钦于火狗年(1766)做了校对。
8.篇名:མྱུར་བོར་རྟེབོགོས་པོའོཁྲི་གོཞུངོ་གོཁྲི་དེབོནི་གོསལ་བོར་བྱཆེདེ་པོ་མྱུར་གོསལ་སྒྲོབོནི་མོཆེ།
汉文译名:教典速证明了义——速明灯
篇幅:23叶。
9.篇名:སྲཆེདེ་མོཆེདེ་ཀྱེཁྲི་བུས་ཞུས་པོ་འོཕགོས་པོ་སྒྱུ་མོ་ཆཆེནི་མོབོ་རྣམོ་པོར་རྒྱལ་བོ་ཐབོབོ་པོར་བྱཆེདེ་པོ་ཞིཆེས་བྱ་བོའོཁྲི་གོཟུངོས།
汉文译名:那羅衍拏所问获圣大幻最胜总持
梵文原名:Nārāyaṇa Paripṛcchā ĀryaMahāmāyā Vijaya Vāhinī Nāma Dhāraṇī
篇幅:4叶。
藏历第十三绕迥木狗年(1754),噶陀仁增自泥婆罗获得此陀罗尼之梵本,并遣使命司徒班钦翻译。司徒班钦同年于八邦寺完成译作。此陀罗尼收录于《德格甘珠尔》续部第九十一卷(བོ་函)287b-290a。
10.篇名:རྗེཆེ་བོཙུནི་མོ་འོཕགོས་མོ་སྒྲོབོལ་མོའོཁྲི་མོཚནི་བོརྒྱ་རྩེ་བོརྒྱདེ་པོ།
汉文译名:至尊圣救度母一百零八号
梵文原名:Ārya Tārābhaṭṭārikā Nāma Aṣṭaśataka
篇幅:3叶。
噶陀仁增从尼泊尔获得了此经之梵本。遂令使者从上部阿里给司徒班钦送来了此经及礼物,命其翻译。司徒班钦依令于水鸡年(1753)在八邦寺完成了译作。此赞文收录于《德格甘珠尔》续部第九十四卷(ཚ་函),166b-168a。
11.篇名:ཀླུས་བྱཁྲིནི་པོའོཁྲི་གོཟུངོས་ཀླུའོཁྲི་སྙཁྲིངོ་པོབོ།
汉文译名:那迦塔达总持那迦心要
梵文原名:Nāgadatta Dhāraṇī Nāgahṛdaya
篇幅:1叶。
此译本为司徒班钦应噶玛次旺更确之请而译。此总持收录于《德格甘珠尔》续部第九十一卷(བོ་函),290a-291a。
12.篇名:རྡེབོ་རྗེཆེ་ནིགོ་པོབོ་ཆཆེནི་པོབོའོཁྲི་བོསྟབོདེ་པོ་བོརྒྱདེ་པོ།
汉文译名:金刚大黑天八赞
梵文原名:Vajramahākālāṣṭakastotra
篇幅:4叶。
应竹巴仁波切之请,司徒班钦在夏鲁译师译本的基础上,将其译本与藏地及泥婆罗流传下来的梵本相比较,于藏历火兔年(1747)十一月十日完成了此赞文之校译。
13.篇名:ཕྱིཁྲི་རབོལ་བོའོཁྲི་ལྷ་དེགོ་གོཁྲི་གོཞུངོ་དུམོ་གོཅོཁྲིགོ
汉文译名:外道神众节译
篇幅:1叶。
此为司徒班钦应索南坚赞(བོསབོདེ་ནིམོས་རྒྱལ་མོཚནི།)所请,译自明论的片段。
Peter Verhagen 博士在其Notes Appopos to the Oeuvre of Si tu Paṇ chen chos kyi ’byung gnas(1699?-1774)(1)Belles Lettres in his Opera Minora 一文中,对此片段做了十分详尽的研究[4]。
14.篇名:རྗེཆེ་བོཙུནི་སྒྲོབོལ་མོའོཁྲི་བོསྟབོདེ་པོ།
汉文原名音译:Ci’u Tu Spu Mo Tshi Na Kung Yang(救度佛母尊胜供养①除tshi na一词外,此标题均直接音译自汉文。而tshi na一词,据笔者分析,最初当为梵文jina(意为尊胜),在经木增音译为汉文后,又由司徒班钦据其音译成藏文。)
篇幅:3叶。
公元1730年,司徒班钦于丽江府(ལཁྲི་ཀྱེངོ་ཧུ།)将法王索南绕丹(ཆབོས་ཀྱེཁྲི་རྒྱལ་པོབོ་བོསབོདེ་ནིམོས་རབོ་བོརྟེནི། 即木增,1587-1646)所作的汉语赞文译成藏文。
15.篇名:རྒྱལ་པོབོ་ཤཁྲིངོ་རྟེ་བོཅུ་པོས་མོཛདེ་པོའོཁྲི་གོཟིའོ་སྤཆེནི་པོའོཁྲི་བོསྟབོདེ་པོ།
汉文译名:广车王所造土曜赞
篇幅:4叶。
此赞为司徒班钦应第四世康珠仁波切(ཁམོས་སྤྲུལ་རཁྲིནི་པོབོ་ཆཆེ།,1730-1779∕1780)及次旺更确之请于八邦寺翻译而成。
16.篇名:ཀརྨེ་མུ་ནིཁྲིའོཁྲི་སྔོགོས།
汉文译名:噶玛牟尼咒
篇幅:1叶。
此咒出自明论,为应次旺更确之请而作。
17.篇名:བོསྟབོདེ་པོ་སྣེ་ཚཛོགོས།
汉文译文:赞文集
篇幅:8叶。
此集收录有《八律仪》、《八大黑天》、《呐纳吉直言》、《具兆》,以及《马头明王总持》。其中后三篇均为司徒班钦应次旺更确之请而译。《呐纳吉直言》及《具兆》为占卜类文献,后者为司徒班钦于火猪年(1767)在八邦寺翻译而成。
18.篇名:སྡཆེབོ་སྦྱོབོར་རྣམོས་ཀྱེཁྲི་མོཚནི་ཉིཁྲིདེ་ཐབོས་པོས་ཆུབོ་པོ།
汉文译名:韵律术语闻即解了
篇幅:9叶。
此文作者不详。司徒班钦应雅绒鼐(གོཡོགོ་རབོངོ་ནིས།)、匝瓦(རྩེ་བོ།),及次旺更确之请,于波堆许宗(སྤབོ་སྟབོདེ་ཤབོལ་རྫོབོངོ་།)①今林芝市波密县许木乡。及八邦寺译成。
19.篇名:པཱལཱ་ཎཁྲི་པོའོཁྲི་རཁྲིགོ་བྱཆེདེ་སྒྲོ་སྒྲུབོ།
汉文译名:巴尼巴明论声明立
篇幅:5叶。
此波腻尼所著声明学经典为司徒班钦应次旺更确之请而译。
20.篇名:མོཚཛོ་ལྡེནི་མོའོཁྲི་བོརྡེ་སྤྲོབོདེ་པོའོཁྲི་རབོ་བྱཆེདེ།②此篇跋文中所载的名称为བོརྡེ་སྤྲོབོདེ་དེབྱངོས་ཅོནི་མོའོཁྲི་རབོ་བྱཆེདེ།参见:司徒班钦.司徒班钦文集第七卷(藏文)[M].噶玛降泽,编.成都:四川民族出版社,2014:547.
汉文译名:妙音佛母声明品
梵文原名:Sarasvatīvyākaraṇa
篇幅:91叶。
觉囊多罗那他(ཇབོ་ནིངོ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ།,1575-1634)曾翻译过此《声明品》,并著有注疏。达巴译师(འོདེར་པོ་ལབོ་ཙཱལཱ་བོ།,17 世纪)在其基础上又作新译。在次旺更确的多次祈请下,司徒班钦参考梵文原本及注疏,并同泥婆罗同班智达Biṣnupati 及Pradhumna 进行了探讨,于藏历水龙年(1772)五月在八邦寺完成译作。
21.篇名:ཡོཁྲི་གོཆེ་བོརྒྱ་པོའོཁྲི་གོབོ་དེབོནི་ཉུངོ་ངུ་གློཆེངོ་བོ།③此篇仅出现于成都版中,而未见于坎格拉版中。同上,549-554.
汉文译名:百字咒义略说
篇幅:4页。
此为司徒班钦应康农(ཁམོས་སྨྱོབོནི།)侄子之请而作。
第八函(ཉི)
1.篇名:ངོཆེས་དེབོནི་ཕྱིགོ་རྒྱ་ཆཆེནི་པོབོའོཁྲི་སྨབོནི་ལམོ་གྱིཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ་གྲུབོ་པོ་མོཆབོགོ་གོཁྲི་ཞིལ་ལུངོ་།
汉文译名:了义大手印祈愿注释——至尊圣者言教
篇幅:50叶
此为司徒班钦于水牛年(1733)在其胞弟噶玛内勒丹增(ཀརྨེ་ངོཆེས་ལཆེགོས་བོསྟནི་འོཛཙིནི།,1700-?)的祈请下,于八邦寺为第三世噶玛巴让迥多吉(རངོ་བྱུངོ་རྡེབོ་རྗེཆེ།,1284-1339)所著之《了义大手印祈愿》撰写的注释。Lama Sherab Dorje 将祈愿文与注释一并翻译成了英文。[5]
2.篇名:མོཁྲི་ཏྲ་བོརྒྱ་རྩེའོཁྲི་དེབོངོ་གོཁྲི་ཆབོ་གོ་གོསལ་བོར་བྱཆེདེ་པོའོཁྲི་བོསྟནི་བོཅོབོས་ཐུགོས་རྗེཆེ་ཆཆེནི་པོབོའོཁྲི་དེགོབོངོས་རྒྱནི།
汉文译名:米扎百法灌顶仪轨作明论——大悲观世音之意庄严
篇幅:37叶。
司徒班钦先后于噶玛寺及八邦寺写作此论,最终于木鼠年(1774)完成。
3.篇名:དེཔོལ་འོཁབོར་ལབོ་སྡབོམོ་པོ་བོསྡུས་རྒྱུདེ་རྩེ་བོའོཁྲི་སྒྲུབོ་ཐབོས།
汉文译名:吉祥胜乐总摄轮摄略续根本成就法
篇幅:8叶。
此成就法为卓贡夏(སྒྲོབོལ་མོགོབོནི་ཞིབོས།)所著,司徒班钦对密咒及拼写进行了校对。
4.篇名:དེཔོལ་འོཁབོར་ལབོ་སྡབོམོ་པོའོཁྲི་སྒྲུབོ་ཐབོས་གོསངོ་བོའོཁྲི་བོདེགོ་པོབོ་ཕྱིགོ་ནི་རྡེབོ་རྗེཆེས་མོཛདེ་པོའོཁྲི་དེཀྱེཁྲིལ་འོཁབོར་གྱིཁྲི་ཆབོ་གོ
汉文译名:吉祥胜乐成就法——秘密主金刚手所造曼陀罗仪轨
篇幅:33叶。
司徒班钦曾在噶陀仁增座前领受多罗那他所造的《成就法》及其注疏。此后,司徒班钦又以《心释成就法》(སཆེམོས་འོགྲཆེལ་སྒྲུབོ་ཐབོས།)、法胤所造之《母诫》(ཡུམོ་བོཀའོ།),以及无畏天(འོཇཁྲིགོས་མོཆེདེ་ལྷ།,11世纪)所造之《曼陀罗仪轨》等为基础,于八邦寺写成此成就法。
5.篇名:བོསྟབོདེ་པོའོཁྲི་སྐབོར།
汉文译名:赞文集
篇幅:17叶。
本赞文集共收录了包括赞颂佛弘化、噶举上师、第八世夏玛尔巴活佛、第十二世噶玛巴、度母等在内的十九篇赞文。这些赞文分别为应司徒班钦胞弟噶玛却勒旺秋(ཀརྨེ་ཆབོས་ལཆེགོས་དེབོངོ་ཕྱུགོ)、白玉寺上师喜饶罗追(ཤཆེས་རབོ་བླབོ་གྲབོས།)、竹巴活佛,以及噶玛索南南杰(ཀརྨེ་བོསབོདེ་ནིམོས་རྣམོ་རྒྱལ།)等之请所作。
6.篇名:འོཇཁྲིགོ་རྟེཆེནི་དེབོངོ་ཕྱུགོ་ཀརྨེ་པོ་བྱངོ་ཆུབོ་མོཆབོགོ་གོཁྲི་ རྡེབོ་རྗེཆེའོཁྲི་ཆབོས་སྐུའོཁྲི་རྟེཆེནི་མོཆབོགོ་གོསར་དུ་འོཁྲུངོས་པོའོཁྲི་གོཏམོ།
汉文译名:世自在噶玛绛曲多吉法身所依新诞志
篇幅:17叶。
此为司徒班钦依第七世甲曹活佛(རྒྱལ་ཚབོ་དེཀབོནི་མོཆབོགོ་འོབོདེ་ཟིཆེར།,1699-1765)之请,于楚布寺完成的作品。
7.篇名:གོཏནི་དུ་བོདེཆེ་བོའོཁྲི་སྨབོནི་ལམོ་ཚཙིགོས་སུ་བོཅོདེ་པོ།
汉文原名:永享安乐祈愿偈颂
篇幅:4叶。
此为司徒班钦遵护国亲王达赖巴图尔(ས་སྐྱབོངོ་ཆཁྲིངོ་ཝཾཝཾ་དཱ་ལས་བྐལཱ་ཐུར།)之命,于藏历第十三绕迥土蛇年(1749)在甘丹康萨(དེགོའོ་ལྡེནི་ཁངོ་གོསར།)写就。
8.篇名:འོཇངོ་གློ་ཕཁྲི་དེམོ་པོ་ཞིཆེས་པོའོཁྲི་གོནིས་ཀྱེཁྲི་བྱུངོ་བོ།
汉文原名:绛拉毗当巴①据萨尔吉教授研究,拉毗当巴位于今云南省迪庆州维西傈僳族自治县塔城镇一带。该地据丽江市165公里。参见:萨尔吉.云南达摩祖师洞纪事碑研究[G]∕∕时代特色人间佛教与亚洲的历史与现实——2015崇圣(国际)论坛论文集.北京:宗教文化出版社,2015:97-126.圣地志
篇幅:1叶。
此为司徒班钦在圣地附近所作。
9.篇名:འོཇངོ་རཁྲི་སྨུགོ་པོབོའོཁྲི་རྟེབོགོས་བོརྗེབོདེ།
汉文原名:绛日木保②即丽江文笔山,为文峰寺所在地。因缘篇幅:1叶。
此为司徒班钦应噶玛米久(ཀརྨེ་མོཁྲི་བོསྐྱབོདེ།)及噶玛白央(ཀརྨེ་དེཔོལ་དེབྱངོས།)之请而作。
10.篇名:དྲེཁྲིས་ལནི་སྐབོར།
汉文译名:问答集
篇幅:87叶。
此问答集收录了止贡巴(འོབྲིཁྲི་གུངོ་པོ།)问答、龚雅活佛(ལྕེགོས་ར་ངོགོ་དེབོངོ་འོཕྲཁྲིནི་ལས་དེཔོལ་བོཟིངོ་།,1730-1794)问答,以及苏莽(ཟུར་མོངོ་།)活佛问答等二十四篇问答录,所涉及的主题包括内明、医方明、工巧明,以及声明等方面。
11.篇名:སྨབོནི་ལམོ་སྐབོར།
汉文译名:祈愿集
篇幅:36叶。
此祈愿集收录了祈愿消除此生逆缘与病魔、祈愿转世早日再来、祈愿自他早日获得安乐、祈愿长久住世,以及为唐卡书写的题记等短文,共近二百篇。其中还有两偈祈愿以藏文字母拼写蒙语,并随后附有藏文翻译。
12.篇名:ཞིལ་གོདེམོས་སྐབོར།
汉文译名:教言集
篇幅:28叶。
此集共收录了约三十篇教言。
13.篇名:གོསབོལ་འོདེཆེབོས་དེངོ་ཞིབོས་བོརྟེནི་སྣེ་ཚཛོགོས།
汉文译名:祈祷与经忏集
篇幅:42叶。
此集收录了祈祷噶玛巴及德格土司长久住世,以及祈祷协钦热绛活佛(ཞིཆེ་ཆཆེནི་རབོ་འོབྱམོས་འོགྱུར་མོཆེདེ་ཀུནི་བོཟིངོ་རྣམོ་རྒྱལ།,1713-1769)早日转世等祈祷与经忏文共百余篇。
14.篇名:ཡོཁྲི་དེམོ་སྐབོར་གྱིཁྲི་བོསྒབོམོ་བོཟླས་སྐབོར།
汉文译名:本尊之修诵集
篇幅:18叶。
此集收录了《文殊修诵》、《妙音天女修诵》、《具光天女修法》等共十一篇本尊修诵文。
15.篇名:བླ་མོའོཁྲི་རྣལ་འོབྱབོར་དེངོ་ཡོཁྲི་དེམོ་གྱིཁྲི་སྐབོར།
汉文译名:上师瑜伽及本尊集
篇幅:19叶。
此集收录了《深甚上师瑜伽教授》、《尊圣白度母修诵》、《多吉帕母修法》、《金刚起尸修法》等文共十八篇。
16.篇名:མོགོབོནི་པོབོའོཁྲི་སྲུངོ་འོཁབོར་གྱིཁྲི་སྐབོར།
汉文译名:怙主之护轮集
篇幅:23叶。
此集收录了酬补仪轨以及前行引导等类续论共二十八篇。
17.篇名:སྲཁྲིདེ་པོ་བོར་དེབོ་ལམོ་ཁྱཆེར་གོདེམོས་ངོགོ་རཆེགོ་ཟིཁྲིགོ
汉文译名:中阴修行教授笔记
篇幅:7叶。
18.篇名:ནིགོ་པོབོ་ལྕེམོ་དྲེལ་གྱིཁྲི་ཕྲཁྲིནི་ལས་ཀྱེཁྲི་ཆབོ་གོ་བོདུདེ་ལས་རྣམོ་རྒྱལ་གྱིཁྲི་སྒྲོ་དེབྱངོས།
汉文译名:黑兄妹之事业仪轨伏魔悦音
篇幅:19叶。
此为司徒班钦应第十三世噶玛巴、第十世夏玛尔巴活佛、噶陀仁增,以及第七世巴卧活佛的请求,于火兔年(1747)暮春在楚布寺编纂而成。
19.篇名:གོཉིནི་ཆཆེནི་ཐངོ་ལྷ་ཡོར་ཞུར་གྱིཁྲི་གོསབོལ་མོཆབོདེ།①此篇仅存于坎格拉版,第八函,875-881.
汉文译名:念青唐拉祈请之祷祀
篇幅:4叶。
20.篇名:ནིགོ་པོབོ་ཆཆེནི་པོབོའོཁྲི་གོདེབོ་ལས་ཀྱེཁྲི་ཆབོ་གོ②此篇仅存于八邦寺不全版,第八函,841-851.
汉文译名:大黑天献业仪轨
篇幅:6叶。
司徒班钦于木鸡年(1765)撰写了此仪轨。
第九函(ཏ)
1.篇名:བོདེཆེ་བོར་གོཤཆེགོས་པོའོཁྲི་བོཀའོ་གོངོས་ཅོནི་གྱིཁྲི་བོརྡེས་དྲེངོས་པོའོཁྲི་ཕྱིཁྲི་མོབོའོཁྲི་ཚཛོགོས་ཇཁྲི་སྙཆེདེ་པོ་པོར་དུ་བོསྒྲུབོས་པོའོཁྲི་ཚུལ་ལས་ཉིཆེ་བོར་བོརྩེམོས་པོའོཁྲི་གོཏམོ་བོཟིངོ་པོབོ་བླབོ་ལྡེནི་མོབོས་པོའོཁྲི་ཀུནྡནྡ་ཡོབོངོས་སུ་ཁ་བྱཆེ་བོའོཁྲི་ཟླ་འོབོདེ་གོཞིབོནི་ནུའོཁྲི་འོཁྲཁྲི་ཤཁྲིངོ་།
汉文译名:一切迎至雪域之佛语印板近成之佳言智者信爱素馨花绽放初升月光藤(即德格甘珠尔目录)
篇幅:272叶。
此《德格甘珠尔目录》为司徒班钦应德格土司丹巴次仁(བོསྟནི་པོ་ཚཚེ་རཁྲིངོ་།,1678-1738)之令而作。据《编年传》记载,此目录完成于水鼠年(1732),原有八品,后由于收到一些大堪布的批评,遂删减其中三品,仅余五品。但坎格拉版司徒班钦文集中,此《目录》尚存八品,分别为:第一品,善说释尊证得菩提之情器世间;第二品,善说释尊至菩提道之情况;第三品,简略善说导师释迦主之宏化;第四品,善说释尊转法轮之情况与结集经典;第五品,略说圣教于瞻部洲发展之情况;第六品,善说佛之经典于雪域印版之历史;第七品,善说具体目录;第八品,善说如是印版之功德与回向发愿。据《目录》跋文记载,此作品为灌顶圆通妙济国师(ཀྭནི་ཏཁྲིངོ་ཡཱལཱནི་ཐབོངོ་མྱྀའུ་ཚཙི་གྭིཁྲི་ཤཁྲི།即司徒班钦)于释尊圆寂后2613 年的水牛年(1733)在德格班觉(དེཔོལ་འོབྱབོར།)完成。在德格版甘珠尔印版中,其目录如《编年传》中所述,仅收录了此文集中的后五品。
2.篇名:སྡཆེ་དེགོཆེའོཁྲི་པོར་གོཞིཁྲིའོཁྲི་བོཀའོ་འོགྱུར་དེཀར་ཆགོ་བོསྡུས་པོ།
汉文译名:简略德格印版之甘珠尔目录
篇幅:9叶。
此《简略德格印版之甘珠尔目录》亦为司徒班钦应德格土司丹巴次仁的要求而作,完成于木虎年(1734)。
第十函(ཐ)
1.篇名:རཁྲིགོ་འོཛཙིནི་དེབོངོ་ཕྱུགོ་རབོལ་པོ་རྡེབོ་རྗེཆེའོཁྲི་རྣམོ་པོར་ཐར་པོ་དེབྱངོས་ཅོནི་མོགུལ་གྱིཁྲི་སྒྲོ་དེབྱངོས།
汉文译名:持明自在若必多吉传妙音喉之韵
篇幅:13叶。
2.篇名:ཐབོར་བུའོཁྲི་སྐབོར།
汉文译名:小品集
篇幅:5叶。
此集收录了《嘉木样协巴(འོཇམོ་དེབྱངོས་བོཞིདེ་པོ་དེཀབོནི་མོཆབོགོ་འོཇཁྲིགོས་མོཆེདེ་དེབོངོ་པོབོ།,1728-1791)献名祝词》以及《康珠永驻祈祷》等七篇作品。
3.篇名:དེཀར་ཆགོ་སྣེ་ཚཛོགོས་དེཔོགོ་བོསམོ་ལྗོབོནི་བོཟིངོ་།
汉文译名:目录集——如意宝树
篇幅:17叶。
此集收录了新修《甘珠尔》历史与回向祈愿,以及新修《般若经》广中略三种之情况等六篇作品。
4.篇名:ཆུ་གོཏབོར་དེངོ་བོསངོས་ཡོཁྲིགོ་གོཁྲི་སྐབོར།
汉文译名:水食子与煨桑仪轨集
篇幅:27叶。
此集收录了《朵玛抛法》、《那迦仪轨简本》、《圣地卡瓦格博煨桑供养》、《绛域忿怒地祇酬谢供养》,以及《绛域拉毗地区山神供养》等文本共三十四篇。Peter Verhagen 博士对此集文本的编纂与《编年传》中记载的相互呼应做了探讨[6]。
5.篇名:སྣེ་ཚཛོགོས་སྐབོར།
汉文译名:杂品集
篇幅:23叶。
此杂品中收录了梵文读法、口诀、戒律、赞词,以及戒除杀生祭祀等各类文本共三十八篇。
6.篇名:སྣེ་ཚཛོགོས་སྐབོར་ལཆེའུ་ཚཚེམོ་གོཉིཁྲིས་པོ།
汉文译名:杂品集第二
篇幅:38叶。
此杂品中收录了给上下瞻对一切尊卑僧俗的信及速证金刚持佛果谛语等文本共九篇。
7.篇名:འོབྲུམོ་བོཅོབོས་སབོགོས་རྒྱ་བོབོདེ་ཀྱེཁྲི་སྨནི་བོཅོབོས་སྐབོར།
汉文译名:天花治疗等汉藏医药文集
篇幅:67叶。
此集共收有十一篇医药相关文本,其内容涉及对天花的医治、大中国(མོ་ཧཱ་ཙཱལཱཙི་ནི།)医学典籍中的诊脉方法,以及水银煮洗大法等。这其中既有司徒班钦亲自翻译的作品,也有次旺更确依笔记汇纂而成的文本。
Frances Garrett博士在其所著之关于司徒班钦医学传统的论文中对此文集及下述“曼达医药相关之秘诀集”有所涉及[7]。
8.篇名:མོནྡནྟ་ཞིཆེས་པོའོཁྲི་སྨནི་བོཅོབོས་སྐབོར་གྱིཁྲི་མོནི་ངོགོ་སྣེ་ཚཛོགོས།
汉文译名:曼达医药相关之秘诀集
篇幅:11叶。
9.篇名:བོབོདེ་ཀྱེཁྲི་བོརྡེའོཁྲི་བྱཆེདེ་བྲིགོ་གོསལ་བོར་བྱཆེདེ་པོ་ངོགོ་གོཁྲི་སྒྲོབོནི་མོ།
汉文译名:藏文正字学语灯论
篇幅:23叶。
此正字学经典本由拜岗译师(དེཔོལ་ཁངོ་ཆབོས་མོཛདེ་ངོགོ་དེབོངོ་ཆབོས་ཀྱེཁྲི་རྒྱ་མོཚཛོ།,16 世纪)于土狗年(1538)在噶玛巴大营(ཀརྨེ་པོའོཁྲི་སྒར་ཆཆེནི།)所作。后,出于欲将其印版的考量,司徒班钦遂于八邦寺对从布达拉宫得到的母本进行了校对。
10.篇名:བོབོདེ་ཀྱེཁྲི་བོརྡེ་དེགོ་ས་མོཐའོཁྲི་རྣམོ་དེབྱཆེ་རབོ་གོསལ་སྒྲོབོནི་མོཆེ།
汉文译名:藏文正字学明灯之再后加字sa
篇幅:9叶。
此为喜饶沃色(ཤཆེས་རབོ་འོབོདེ་ཟིཆེར།)在邬坚洛追(ཨོབོ་རྒྱནི་བླབོ་གྲབོས།)及部分善友的请求下编纂而成。
11.篇名:ཡོཁྲིགོ་བོསྐུར་རྣམོ་གོཞིགོ་གོཁྲི་སྐབོར།
汉文译名:书信集
篇幅:41叶。
此书信集收录了司徒班钦与噶玛巴、夏玛尔巴、杨布城国王(ཡོམོ་བུ་རྒྱལ་པོབོ།,即Jayaprakāśa Malla,1736-1768)、章嘉活佛(ཅོངོ་ཀྱེ་①通常写作ལྕེངོ་སྐྱ་。སྤྲུལ་པོའོཁྲི་སྐུ།,1717-1786),以及贡布嘉(མོགོབོནི་པོབོ་སྐྱབོས།,18世纪)等人的往来书信共七十余篇。
12.篇名:ཙིནྡྲནྡྲ་བྱཱབྱཱ་ཀ་ར་ཎའོཁྲི་ཨུཎ྄ཎ྄འོཁྲི་འོགྲཆེལ་པོ།
汉文译名:旃陀罗声明之Uṇ注释
梵文原名:Uṇādi
篇幅:35叶。
此阿阇梨旃陀罗阁弥(Candragomin,7世纪)所造Uṇ等之注疏曾由夏鲁译师翻译。此版本由古纳(གུ་ཎ།)校对。
13.篇名:སུཔཱཎ྄་མོཐའོ་རཁྲིནི་ཆཆེནི་འོབྱུངོ་གོནིས།
汉文译名:苏漫多声宝藏
梵文原名:Subantaratnākara
篇幅:68叶。
此典籍梵本原有广中略三部,此本译自中本。
14.篇名:དེབོངོ་བོསྐུར་བོའོཁྲི་མོཚམོས་སྦྱོབོར་སྐབོར།
汉文译名:灌顶之介绍集
篇幅:18叶。
此集中收录了金刚瑜伽母、胜乐、大悲米扎心要等七篇灌顶法相关文本。
15.篇名:སྒྲོབོལ་མོ་རྣལ་འོབྱབོར་མོ་སྐབོར།
汉文译名:瑜伽女度母集
篇幅:32叶。
此集中收录了《瑜伽女度母曼陀罗成就法》、《薄伽梵母瑜伽女度母之自入利他》,以及《至尊瑜伽女度母赞》等三个文本。
16.篇名:སྒྲོབོལ་མོ་དེཀར་མོབོའོཁྲི་སྒྲུབོ་ཐབོས།
汉文译名:白度母成就法
篇幅:3叶。
17.篇名:སཙྪ་གོདེབོ་པོ།
汉文译名:供献擦擦
篇幅:1叶。
第十一函(དེ)
1.篇名:བོསྒྲུབོ་བོརྒྱུདེ་ཀརྨེ་ཀཝཾ་ཚངོ་གོཁྲི་བོརྒྱུདེ་པོ་རཁྲིནི་པོབོ་ཆཆེའོཁྲི་རྣམོ་པོར་ཐར་པོ་རབོ་འོབྱམོས་ནིབོར་བུ་ཟླ་བོ་ཆུ་ཤཆེལ་གྱིཁྲི་ཕྲཆེངོ་བོ།
汉文译名:噶玛噶仓道统承袭宝之传记——无量宝月水晶蔓(上篇)
篇幅:341叶。
第十二函(ནི)
1.篇名:同上,པུ་སྟ་ཀ་ཕྱིཁྲི་མོ།(下篇)
篇幅:350叶。
在坎格拉版中,第十一函首先收录了《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》的《补遗》(ཁ་སྐབོངོ་།)①在成都版中,补遗内容被安排在《噶玛噶仓道统承袭宝之传记(上篇)》之后。参见:司徒班钦.司徒班钦文集第十一卷(藏文)[M].噶玛降泽,编.成都:四川民族出版社,2014:661-737.。《补遗》的具体内容涵盖了噶举之来源简集、大手印之教诫,以及拙火传承等四大传承(བོཀའོ་བོབོས་ཆཆེནི་པོབོ་བོཞིཁྲི།)和帝洛巴(ཏཏེ་ལབོ།,988-1069)及玛米达三尊(མོར་མོཁྲི་དྭགོས་གོསུམོ།)等的传记。
《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》又分为上下两篇,分别收录于第十一、十二函。其中自一世噶玛巴都松钦巴(དུས་གོསུམོ་མོཁྱཆེནི་པོ།,1110-1193)至第五世噶玛巴德银协巴(དེཆེ་བོཞིཁྲིནི་གོཤཆེགོས་པོ།,1384-1415)及各自弟子的传记为司徒班钦撰写而成。前述《补遗》及自玛赛都丹(རྨེ་སཆེ་རྟེབོགོས་ལྡེནི།,1386-1423)与第六世噶玛巴童瓦顿丹(མོཐབོངོ་བོ་དེབོནི་ལྡེནི།,1416-1453)始,至司徒班钦曲吉迥乃及其众弟子为止的部分则为次旺更确所著。
《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》及其《补遗》中共收录有近三百名上师。且作者在创作之时参考了大量前人作品,集众家之所长。以都松钦巴的传记为例,司徒班钦相继汇总了岗译师(སྒངོ་ལབོ།)所著的传记十八品、偈颂体传记两部、宣努绛曲(གོཞིབོནི་ནུ་བྱངོ་ཆུབོ།)所作的年表、都松钦巴圆寂后的传记、喀觉巴(མོཁའོ་སྤྱོབོདེ་པོ།,1370-1433)所作的传记,以及祖拉臣瓦所著《贤者喜宴》中的相关内容。
据《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》的跋文所载,此作品是司徒班钦在噶陀仁增的劝请下而作。虽然跋文中并未明言司徒班钦是何时开始写作此文本的,但根据《编年传》的记载,此作品之创作始于藏历火虎年(1746)三月。《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》最终由次旺更确于木羊年(1775)一月在八邦寺完成,共历时近二十九年。执笔者为侍从噶玛勒协(ཀརྨེ་ལཆེགོས་བོཤདེ།)。
Elliot Sperling 教授在其Si tu paṇ chen chos kyi’byung gnas in History:A Brief Note 中对《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》做了研究,强调了司徒班钦作为噶玛噶举派高僧对西藏与西夏、蒙古,以及中原交往情况的记述之重要意义[8]。
第十三函(པོ)
1.篇名:ཆབོས་མོངོབོནི་པོ་མོཛཛོདེ་ཀྱེཁྲི་ཚཙིགོ་དེབོནི་རྣམོ་པོར་འོགྲཆེལ་པོ་བོརྒྱ་བྱཁྲིནི་ཐབོགོ་པོའོཁྲི་ནིབོར་བུའོཁྲི་འོབོདེ་སྣེངོ་།
汉文译名:阿毗达磨俱舍论语义注疏——帝释金刚杵之珍宝光
篇幅:341叶。
此为《阿毗达磨俱舍论》前四章之注疏,是司徒班钦依据未被宗派偏见染坏之梵本而创作的。据《编年传》记载,雍增(ཡོབོངོས་འོཛཙིནི།)曾于木猴年(1764)献上马蹄银锭等礼物,祈请司徒班钦撰写此注疏。
2.篇名:བྱམོས་མོགོབོནི་བོསྟནི་པོའོཁྲི་ཉིཁྲིནི་བྱཆེདེ་ཀྱེཁྲི་ཆབོས་སྐུའོཁྲི་མོཆབོདེ་རྟེཆེནི་མོཐབོངོ་གྲབོལ་ཆཆེནི་མོབོའོཁྲི་དེཀར་ཆགོ་རྫོབོགོས་ལྡེནི་གྱིཁྲི་བོསྐལ་བོཟིངོ་འོདྲེཆེནི་པོའོཁྲི་འོཁབོར་ལབོ་རཁྲིནི་པོབོ་ཆཆེ།①此篇及《胜祥无触塔相降一切善妙欲甘霖之志蓝莲花蔓》在成都版中被收录于第九卷,参见:司徒班钦.司徒班钦文集第九卷(藏文)[M].噶玛降泽,编.成都:四川民族出版社,2014:496-529,530-541.
汉文译名:慈尊丹贝尼吉法身见解脱大塔志——圆满贤劫导师之宝轮
篇幅:20叶。
此为司徒班钦弟子噶玛次旺更确于八邦寺所作。
3.篇名:དེཔོལ་མོཆབོགོ་རཆེགོ་པོ་མོཆེདེ་པོའོཁྲི་མོཆབོདེ་རྟེཆེནི་གྱིཁྲི་སྣེངོ་བོརྙིནི་དེགོཆེ་ལཆེགོས་འོདེབོདེ་དེགུའོཁྲི་ཆར་འོབོཆེབོས་ཀྱེཁྲི་དེཀར་ཆགོ་ཨུཏྤཏྤལའོཁྲི་ཕྲཆེངོ་བོ།
汉文译名:胜祥无触塔相降一切善妙欲甘霖之志蓝莲花蔓
篇幅:7叶。
此亦为次旺更确于八邦寺所作。
第十四函(ཨོ)
1.篇名:ཏཱའོཁྲི་ སཁྲི་ཏུར་འོབོབོདེ་ པོ་ཀ རྨེ་བོསྟནི་ པོའོཁྲི་ ཉིཁྲིནི་བྱཆེདེ་ཀྱེཁྲི་རངོ་ཚུལ་དྲེངོས་པོབོར་བོརྗེབོདེ་པོ་དྲེཁྲི་བྲིལ་ཤཆེལ་གྱིཁྲི་མོཆེ་ལབོངོ་།
汉文译名:大司徒噶玛丹贝尼吉编年传——无垢晶鉴
篇幅:371叶。
《大司徒噶玛丹贝尼吉编年传——无垢晶鉴》为文殊怙主丹贝尼吉之外传,为应夏玛尔巴及噶玛巴、噶陀仁增,以及巴卧活佛等之要求而作。二十五岁以前的共通传记是由司徒班钦自己撰写的。而第十二绕迥木龙年(1724)至木虎年(1734)间,由于仅有少量记载,故而次旺更确仔细向尊者询问并记录。其后直至藏历第十三绕迥木马年(1774)二月二十三日,亦由司徒班钦的亲近弟子噶玛次旺更确依靠少量文字记录、依照尊者所著传记前半部分的措辞习惯,于司徒班钦圆寂年的六月在东方八邦圣教法轮寺中如海众贤者的依止处——慈氏怙主曲吉迥乃的寝殿“意噶却金”(ཡོཁྲིདེ་དེགོའོ་ཆབོས་འོཛཙིནི།)的狮子座下圆满完成。
如前所述,1968年在新德里出版的《编年传》中附有著名藏学家金·史密斯先生所作的引介,文章强调了司徒班钦传记的重要意义[9]。正是这一文章使司徒班钦逐渐引起了学界的注意。国内学者中,冯智研究员对编年传中所涉及的康雍时期西藏历史片段做了选译[10]。桑吉杰的学位论文《司徒班钦·曲吉迥乃其人其事》主要依据此《编年传》而作,同时也对司徒班钦的主要著述成就做了较为详尽的介绍[11]。
2.篇名:ཇབོ་དེར་ཡོབོནི་ཏནི་འོབུམོ་ལྡེནི་གྱིཁྲི་ཕནི་ཡོབོནི།②此篇及《轮之十万功德之利益》在成都版中被收录于第九卷,编者注明出自八邦木刻板第十四函,参见:司徒班钦.司徒班钦文集第九卷(藏文)[M].噶玛降泽,编.成都:四川民族出版社,2014:477-484,485-495.
汉文译名:经幡十万功德之利益
篇幅:不详,约5叶。
此为噶玛日桑(ཀརྨེ་རཁྲིགོས་བོཟིངོ་།)于八邦寺印版而成。
3.篇名:འོཁབོར་ལབོའོཁྲི་ཡོབོནི་ཏནི་འོབུམོ་ལྡེནི་གྱིཁྲི་ཕནི་ཡོབོནི།
汉文译名:轮之十万功德之利益
篇幅:不详,约7叶。
此亦为噶玛日桑于八邦寺编纂。
4.篇名:དེཔོལ་ཀརྨེ་པོ་ནི་རཁྲིམོ་བོཅུ་གོསུམོ་པོ་བོདུདེ་འོདུལ་རྡེབོ་རྗེཆེ།③此篇在成都版中被收录于第十二卷,编者注明出自八邦木刻板第十四函,参见:司徒班钦.司徒班钦文集第十二卷(藏文)[M].噶玛降泽,编.成都:四川民族出版社,2014:676-685.
汉文译名:吉祥第十三世噶玛巴杜都多吉(传)
篇幅:不详,约5叶。
此为曲吉囊瓦(ཆབོས་ཀྱེཁྲི་སྣེངོ་བོ།)依司徒班钦之令而作。
除前文所提及的对司徒班钦的某一篇或某几篇作品所做的研究外,Kurtis R.Schaeffer 教授也有文章从整体考察了司徒班钦的著作,并探讨了其对文学及语言思想等的观点[12]。Jann Ronis 博士及Rémi Chaix 博士依据《编年传》、《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》,以及《德格甘珠尔目录》等文本分别就司徒班钦对德格教派关系的影响[13]和其与德格土司家族的关系展开了研究[14]。Nancy G.Lin通过司徒班钦所著的佛传文本研究康区寺院特征的改变以及教派政治,进而从人类学的角度探讨文本对环境的适应及其对文化想象的形塑[15]。此外,以 David Jackson[16]、Karl Debreczeny[17]、Tashi Tsering[18],以及熊文彬[19]教授等为代表的学者以《编年传》和《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》等为突破口,对司徒班钦及其艺术成就做了颇多研究。
藏文文献的跋文一般会提供祈请或命令者、作者、译者、写作或翻译的时间与地点,以及校译者和抄写者等信息。依前所述,司徒班钦的著述多完成于1730 年以后,四十五岁至六十七岁间为其创作高峰期。前述著作中,有二十五篇创作于八邦寺,其余则为司徒班钦在旅途中所作。在《司徒班钦文集》中,噶陀仁增劝请司徒班钦创作及翻译的作品最多,共计九篇,其次为次旺更确。此二人分别为司徒班钦最重要的上师和弟子。此外,德格土司丹巴次仁、夏玛尔巴、噶玛巴、夏仲朵喀哇,以及亲王达赖巴图尔等都曾劝请司徒班钦写作。
德格土司丹巴次仁于公元1731年命令司徒班钦校勘《甘珠尔》。该次校勘以丽江版为蓝本,于1732年完成。此后,司徒班钦又应土司要求,撰写了《德格甘珠尔目录》。除《目录》外,司徒班钦还有四篇译作被收录于德格版《甘珠尔》续部中。
除了被收录于《甘珠尔》中的作品外,司徒班钦影响深远的作品还包括《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》以及《司徒文法广释》等。建国后,民族出版社曾出版《水晶石——噶举教法史》,青海人民出版社、青海民族出版社,以及四川民族出版社均先后出版了《司徒文法广释》。早在1958 年,中央民族学院语文系就油印了200 本《司徒文法节译》。时至今日,司徒班钦的这一语法著作依然是各民族同胞学习藏语的高阶教材。《噶玛噶仓道统承袭宝之传记》虽然尚无汉语翻译,但其学术价值已逐渐引起学者们的注意。
司徒班钦文集的内容不仅涉及了藏文化大小五明的方方面面,甚至还对外道经典略有涉及。其中,司徒班钦最为擅长的当属大五明中的声明学及小五明中的词藻学与韵律学。司徒班钦还十分重视对梵文经典原本的搜集、比对,与校译。在其文集中,共计有27部作品译自梵文,其中很大一部分为因认为前人翻译值得商榷而作新译,且多以梵藏合璧的形式呈现。
司徒班钦一生中曾前后三次造访云南地区,并先后为该地著有圣迹志、山神及地祇供养文以及戒除杀生祭祀等文本。司徒班钦不仅重视从梵文经典中汲取养分,也对来自汉族、纳西族、蒙古族,以及其他民族的知识有所涉猎。其书信集中收录有他与丽江王,以及供职于京城的章嘉活佛及贡布嘉的往来书信。不仅如此,司徒班钦还对中原医学典籍中的诊脉等方法做了介绍,将丽江土司木增以汉文书写的度母供养文译成藏文,还以藏文字母拼写蒙语著成两偈祈愿颂。这些著述一方面对不同民族地区及人民的宗教生活产生了影响,另一方面也为后世学者展现了18世纪我国的民族交往情况。
(本文研究受到国家留学基金委“国家建设高水平大学公派研究生项目”资助。在本文写作过程中,哈佛大学范德康教授(Prof.Leonard van der Kuijp)和四川大学罗鸿教授为笔者提供了诸多帮助,在此谨致以最诚挚的谢意!)